Azərbaycanda tütün məmulatlarının idxalı ilə bağlı qanuna yeni dəyişikliklər edildi
Ermənistan Qarabağ uğrunda heç vaxt müharibə etməyəcək -
Paşinyan
Dizləri bükülən Zaqatalanın Mübariz Əhmədzadə adlı QOCAMAN PROBLEMİ -
NƏ ZAMANA QƏDƏR?
SON DƏQİQƏ!
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı
Həbsdə olan jurnalistlər Prezidentə müraciət etdi -
ƏFV ÜÇÜN...
Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı QƏRAR VERDİ
Ramin Abdullayevin Gəncə sakinlərinə yaşatdığı Kərbəla müsibəti...
DAVAM EDİR...
Rayonlarda hava yağıntılı olub, şimşək çaxıb -
FAKTİKİ HAVA
QOŞQAR TƏHMƏZLİNİN “PALMA YAĞI SEVGİSİ” –
Və sahibkarları qəfil yoxlamaq dərdi
Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulmasından bir il ötür
Ərdoğanın İraqda imzaladığı sazişlərin Azərbaycana hansı təsirləri olacaq?
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
-Foto
Əvvəlki
Sonrakı
Kəmaləddin Heydərova məxsus olduğu deyilən 357 milyonluq şirkət məhkəmə qarşısında
18-04-2024, 19:45
Paşinyan istefa verir
1-04-2024, 15:01
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
VƏTƏNDAŞLARIN NƏZƏRİNƏ: Artıq üç uşağı olan şəxslər...
14-03-2024, 23:00
Neft bazarında çalxalanma: Bahalaşma Azərbaycan üçün nə vəd edir?
11-03-2024, 15:40
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
Mingəçevirdəki qəzaya səbəb nə olub? - "Xalq Qəzeti” yazdı
"Energetikada xırda məsələ yoxdur. Hər hansı kiçik bir məsələ çox böyük miqyas ala bilər və qəzanın genişlənməsinə səbəb olar”.
Sozcu.info
xəbər verir ki, bunu "Xalq Qəzeti”nə Azərbaycan -Texniki Universitetinin dosenti, Əməkdar mühəndis Qara Həsənov Mingəçevirdəki "Azərbaycan" İES-də baş verən qəzanın səbəblərinə münasibət bildirərkən deyib. Q. Həsənov bildirib ki, cərəyan transformatorunda bir tona yaxın yağ olur. Yağın həcminə görə 60 kiloqramdan başlamış 600 kiloqram, bir ton-hər bir kateqoriya elektrotexniki qurğuya uyğun standart var. Bir tona yaxın olan avadanlıqların ətrafında qəza vaxtı yağ necə paylanmalı, hara yönəldilməli, hara toplanmalıdır. Bütün bunlar qabaqcadan müəyyənləşdirilməlidir ki, qəza baş verən zaman yanğın bu şəkildə böyük bir faciəyə çevrilməsin.
Cərəyan transformatorları yağlı transformatorlardır. Hazırda bütün dünyada bu tip transformatorları qaz transformatorları ilə əvəz ediblər. Belə transformatorların heç bir partlayış və yanğın qorxusu yoxdur. Bu tip transformatorlar çox uyğun şəkildə yarımstansiyalarda öz funksiyalarını normal qaydada yerinə yetirir, cərəyanın ölçü prinsiplərinə düzgün, xətasız əməl edirlər. "Təəssüf ki, bizdə yağ transformatorlarlı hələ də qaz transformatorları ilə əvəzlənməyib.
Ona görə də yanğın bu çəkildə fəsad törədib. Hazırda istifadə olunan transformatorlar ölçü transformatorlarıdır, güc transformatorları deyil. Ölçü transformatoru rele mühafizə, avtomatika, siqnala hesablanıb. Onların funksiyaları başqadır. Ona görə də bu transormatorları komplektə uyğun şəkildə dəyişmək lazımdır. Transformatorlar "Scada" sisteminə uyğunlaşdırılmalıdır. "Scada" sistemi şəbəkəni onlayn rejimində izləməyə imkan verir. Bir çox avadanlıqlar da buna uyğun olaraq rəqəmsal variantda ifadə olunmalıdır. Burada söhbət təkcə bir tranformatordan yox, müəyyən bir kompleksi dəyişməkdən, müasirləşdirməkdən söhbət gedir. Təəssüf ki, "Azərbaycan" İES-də "Scada" sistemi tam qurulmayıb”.
Q. Həsənovun ehtimalına görə, Mingəçevirdəki İES- də yanğın baş verən zaman siqnal kabelləri, avtomatika, rele mühafizəsinə aid olan kabellər– buna ikinci dövrə kabelləri deyilir – onlar yanğın vaxtı yanlış siqnallarla işləyiblər. Bütün əməliyyatlar yanlış gedib. Bütün əməliyyatlar personal tərəfindən deyil, siqnallar əsasında aparılır. Bu da çox qısa bir müddətdə baş verən prosesdir. Yanlış bir əməliyyat şəbəkədə böyük bir fəsada gətirib çıxara bilir. Çünki oradan çıxan 300-500 kilovotluq xətlər çox böyük enerji daşıyıcılarıdır. Onlardan biri dövrədən çıxarsa, şəbəkədə dayanıqsızlıq rejimi yaranar. Dayanaqsızlıq digər generatora keçər. Bu şəkildə yaranmış zəncirvari dayanıqsızlıq bütün sistemə təsir edə bilər.
"Bildiyiniz kimi, Azərbaycanda çoxlu su-elekrtik stansiyaları var. Ancaq su elektrik stansiyalarının böyük gücü yoxdur. Möhtərəm Prezidentimiz də müşavirədə dedi ki, bu, Cənubi Qafqazda ən böyük stansiyadır. Nə Ermənistanda, nə Gürcüstanda bu gücə malik istilik elektrik stansiyası yoxdur. 2400 meqavat bizim enerji təchizatımızın 40-45 faizini təşkil edir. Ona görə də su-elektrik satnsiyaları nə qədər çevik, tez yük götürə bilsələr də, bu qədər defisiti qapaya bilməzdilər. Çünki 3 blokun birdən-birə dayanmağı zamanı böyük defisit əmələ gəlmişdi. Təbii ki, su-elektrik stansiyaları bunun yerini doldura bilməzdi.
Əslində, Mingəçevir İES "Skada” sisteminə – kompüterləşmə sisteminə keçirilməli idi. Bu, çox mükəmməl, son variantlı sistemdir. Ancaq bu sistemin əsas əhəmiyyəti nədən ibarətdir? O, şəbəkəni online rejimində izləmək, onların şəbəkə vəziyyətini, parametrlərini, standartlara uyğun olub-olmadığını izləmək, kənarlaşma varsa, onu siqnalla korrektə etmək, komandaları yenidən işlək qayadasına salmaq və bu komandaları müəyyən bir yerin açılması və ya avtomatik qoşulması və digər işlər həyata keçirməyə imkan verir. Bu, çox mükəmməl bir sistemdir, ancaq kompleks olmalıdır. "Skada” ya aid olan avadanlıqların hamısı son variantlarda olmalıdır. Transformatorlarda sensorlar, detektorlar, açarlar da həmin variantlarda olmalıdır. Cərəyan transformatorları, açarlar, gərginlik ¬transformatorları–bütün nöqtələrdə siqnalı qəbul, və ötürə biləcək sistem olmalıdır. Bu sistem fibroptik kabellərlə çox dəqiq işləyir. Hətta personalın burada səhv buraxması da mümkün deyil. "Skada” sistemi hələ ki, Mingəçevir İES-də tam şəkildə qurulmayıb. Əgər ¬"Skada” sisteminə keçilərsə, avadanlıq tam izolyasiya olunarsa, rəqəmsal sisteminə keçilərsə qəzanın qarşısı vaxtında alına bilər.
Şübhə etmirəm ki, Mingəçevir İES-də vaxtlı-vaxtında yoxlamalar aparılıb. Ancaq etinasızlıq, yağın həcminə görə tədbirlərin görülməməsi qəzaya gətirib çıxarıb. Buraya bardürlər qoyulmalı idi. Yağın axın istiqamətləri müəyyənləşdirilməli idi. Yağ axaraq kabelin kanalına dolmamalı idi. Diqqətsizlik olan yerdə energetikada qəzanın baş verməsi qaçılmazdır. Hər etinasız hərəkət qəzaya şərait yaradır. Adicə bir şaybanın yerində olmaması böyük bir fəsada gətirib çıxarır. Energetikada hər şey bir-biri ilə əlaqəlidir. Adi bir qığılcım və ya sıxac böyük qəzaya şərait yaradır. Mingəçevir İES-də baş vermiş qəzanın səbəblərindən biri səhlənkar və işə qeyri-ciddi münasibət olub”.
Oxşar Xəbərlər
Rusiyanın daha bir helikopteri qəzaya düşdü – 15-nəfər ölüb
“Qara qutu” açıldı: fəlakət qəfil gəlib
“Qəza göstərdi ki, “Azərenerji”nin indyə qədər dedikləri quru söz imiş” –EKSPERT ŞƏRHİ
Prezident İlham Əliyev sərəncam verdi –Mingəçevirdəki qəzanın araşdırılması ilə bağlı Dövlət Komissiyası yaradıldı (SİYAHI)
Xəbər lenti
Azərbaycanda tütün məmulatlarının idxalı ilə bağlı qanuna yeni dəyişikliklər edildi
Ermənistan Qarabağ uğrunda heç vaxt müharibə etməyəcək -
Paşinyan
Dizləri bükülən Zaqatalanın Mübariz Əhmədzadə adlı QOCAMAN PROBLEMİ -
NƏ ZAMANA QƏDƏR?
SON DƏQİQƏ!
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı
Həbsdə olan jurnalistlər Prezidentə müraciət etdi -
ƏFV ÜÇÜN...
Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı QƏRAR VERDİ
Ramin Abdullayevin Gəncə sakinlərinə yaşatdığı Kərbəla müsibəti...
DAVAM EDİR...
Rayonlarda hava yağıntılı olub, şimşək çaxıb -
FAKTİKİ HAVA
Müəllimlərə şad xəbər
QOŞQAR TƏHMƏZLİNİN “PALMA YAĞI SEVGİSİ” –
Və sahibkarları qəfil yoxlamaq dərdi
Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulmasından bir il ötür
Ərdoğanın İraqda imzaladığı sazişlərin Azərbaycana hansı təsirləri olacaq?
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
-Foto
Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
UCAR SAKİNİ XƏSTƏ OĞLUNUN QANUNSUZ OLARAQ HƏRBİ XİDMƏTƏ ÇAĞIRILDIĞINI DEYİR –
ŞİKAYƏT
Verilişdə dediyi sözlərə görə saxlanıldı
Prezident İlham Əliyev Rusiyada səfərdədir
Güclü külək əsir -
Faktiki hava
Rafael Abdullayevin MTK-sı məhkəmənin qərarını icra etmədi -
nazirlik hərəkətə keçdi
Manat bu valyutalar qarşısında ucuzlaşdı
Müqavilənin bağlanmış sayılması kontekstində oferta və akseptin hüquqi təhlili
-Aysu Nəbizadə yazır
Azərbaycanlı iş adamının qətlini o qadın sifariş edib? -
ŞOK İDDİA
SON DƏQİQƏ!
Naxçıvan SİLKƏLƏNDİ
Ənvər Börüsoyun adı gələndə…
Ceyhun Bayramov İran səfirini qəbul edib
Biləsuvarda DƏHŞƏT:
76 yaşlı qadın yaylığı ilə özünü asdı
MEDİA çağırış etdi
Kəndlər qaytarılandan sonra Paşinyan ilk dəfə danışdı
Bu universitet publik hüquqi şəxsə çevrildi -
Baş nazirdən qərar
Qərar verildi: Bu verilişlər bağlanır -
Dəqiq tarix
Milli Məclis 18 məsələyə görə iclas ÇAĞIRDI
30 dərəcə isti olacaq –
Sabahın havası
Əməkdar artist Cavanşir Məmmədov vəfat etdi
Hacı Nuran 1 milyon manatı haradan alıb? -
Ağlasığmaz iddia
Sevgilisini öldürüb, özünü bıçaqladı -
Bakıda dəhşət
Azərbaycanda daha bir bank bağlanır –
RƏSMİ AÇIQLAMA
Gürcüstanda ikinci əl avtomobil bazarında böhran yaşanır
Türkiyə İsrail və İrana
çağırış etdi
G7 İranı hədələdi:
Rusiyaya silah vermə...
Bakı milyonçusunun evi bu qiymətə satılır -
VİDEO
Sabunla yuyunmanın təhlükəsini
AÇIQLANDI
Delimitasiya prosesi Alma-Ata Bəyannaməsinə əsaslanacaq
Buraxılış imtahanının nəticələri AÇIQLANDI
Arvadına 22 bıçaq zərbəsi vuran Qaçay HƏBSDƏ ÖLDÜ
Dollar ucuzlaşdı
İran konsulluğuna hücum edən saxlanıldı
Bakı və İrəvan sərhəd xidmətləri barədə razılığa gəldi
"Hakimiyyət hücumun arxasında İsrailin dayandığını gizlədir" -
İran rəsmisi
Lalə Azərtaşın verilişi bağlanır
Tərəflər razılığa gəldi:
Qazaxın bu kəndləri qaytarılır - Adlar
PRİZMA
Ənvər Börüsoyun adı gələndə…
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
"Rusiyanın bu ildən salamat çıxa biləcəyinə çox böyük şübhəm var" -
XAQANİ CƏFƏRLİ
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Müəllimlərə şad xəbər
Müqavilənin bağlanmış sayılması kontekstində oferta və akseptin hüquqi təhlili
-Aysu Nəbizadə yazır
Qərar verildi: Bu verilişlər bağlanır -
Dəqiq tarix
Əməkdar artist Cavanşir Məmmədov vəfat etdi
Sabunla yuyunmanın təhlükəsini
AÇIQLANDI
Buraxılış imtahanının nəticələri AÇIQLANDI
{sape_links}{sape_article}