Oktyabrın 3-də dövlət katibi Mayk Pompeo Birləşmiş Ştatların "ləğvi 39 il gecikmiş” adlandırdığı İranla dostluq müqaviləsini xətm edəcəyini açıqlayıb.

Rəsmi olaraq 1955-ci ildə Tehranda imzalanmış ABŞ və İran arasında dostluq, iqtisadi əlaqələr və konsul hüquqları barədə sazişin altında prezident Duayt Eyzenhauer və 1979-cu ilədək ölkəni idarə edən Məhəmməd Rza şahın adları durur.

İslam Respublikası və ABŞ 1979-cu il İslam İnqilabından sonra, 1980-ci ildə Tehranda 52 amerikalı diplomatın 444 gün girov götürülməsi böhranının ardınca rəsmi əlaqələri kəsib. Amma 1955-ci il müqaviləsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ən yüksək məhkəməsi – Beynəlxalq Arbitraj Məhkəməsində (ICJ) mübahisələri həll etmək üçün istifadə oluna bilər. Girov böhranında və 1988-ci ildə döyüş gəmisindən Fars körfəzində İranın mülki təyyarəsi vurulduqda, ABŞ həmin müqavilədən istifadə edib.

Birləşmiş Ştatların həmin müqaviləni ləğv etmək qərarı Ağ Evin İranla nüvə razılaşmasından (JCPOA) çıxmasından sonra bu ölkəyə qarşı tətbiq olunan sanksiyalarla əlaqədar ICJ-nin İranın lehinə qərar verməsinin ardınca ortaya çıxıb. ICJ ABŞ-ın qida və tibb ləvazimatlar kimi humanitar mallara, eləcə də mülki təyyarə üçün ehtiyat hissələrinə dair sanksiyaların qaldırılması barədə hökm verib.

İran, əlbəttə, ICJ-nin qərarını qələbə olaraq bayram edib. Ölkənin xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif "tweet” atıb: "BMT-nin ali məhkəməsi bildirib ki, ABŞ JCPOA-dan çıxarkən, İran xalqı əleyhinə sanksiyaları yenidən tətbiq etməklə, pozulan öhdəliklərə riayət etməlidir. Bu, sanksiyaların məğlubiyyəti və qanunun aliliyinin zəfəridir. Məhkəminin imperativi beynəlxalq birliyə ABŞ-ın birtərəfli qadağalarına qarşı kollektiv müdafiə hüququ verir”.