- Konkret olaraq ədəbiyyatşünaslıq, ərəbşünaslıqda vəziyyət heç də ürəkaçan deyil. Sovet dövründə Azərbaycanın bir çox görkəmli alimləri olub. Həmin alimlərin məktəbi unudulub, səviyyəsiz əsərlər ortaya qoymaqla onların xatirəsinə hörmətsizlik edilir. Axı, bizim alimlərimiz, ənənəmiz olub.

Azərbaycan elmi sovet elminin möhtəşəm bir qolu olub, indi sanki o, unudulub. Plagiat baş alıb gedir. Bir kitabın plagiat olduğunu açırsan, deyirlər, mənimlə şəxsi-qərəzliyi var. Plagiatı açmayanda da vicdan əzabı çəkə-çəkə qalırsan. Bir tərəfdən türklərin, digər tərəfdən rusların əsərlərini və ərəb mənbələrini tərcümə edib gətirirlər. Zülmlə iki-üç ilə 1 kitab yazırsan, bir də görürsən başqası bir ilə 5 oğurluq kitab buraxıb.

Son vaxtlar prezidentimiz bu məsələ ilə bağlı sərəncam verdi; savadsız adamlar elmə müdaxilə etməməli, elmə daxil olmamalıdır. Heç olmazsa, böyük alimlərimizi, onların xatirəsini fikirləşək, Azərbaycan elminin bu günə düşməsi ilə razılaşmayaq.

Sanki plagiat qəbul olunub... Deyirsən olmaz, deyir, hamı haradansa köçürüb yazır. Bizim sovet dövründə alimlərimiz olub, onlar bir əsər yazanda yüzlərlə kitab oxuyublar, mənbələrlə işləyiblər, tədqiq ediblər. Sənsə gedib ərəbin, rusun kitabını başqasına tərcümə etdirib gətirirsən, gündə bir kitab çıxarırsan...

Dilçilik İnstitutunda orfoqrafiya lüğəti ilə bağlı məsələ qalxdı və bu məsələ hələ də uzanmaqdadır. Mənə elə gəlir ki, AMEA prezidenti Akif Əlizadə buna ya münasibət bildirməlidir, ya bir komissiya təşkil etməlidir. Bilirsinizmi, biz ya qəbul eləməliyik ki, plagiat olar, hamı oğurluq eləsin, ya da bunun qarşısı alınmalıdır.

İndi plagiat lətifəyə çevrilib. Bir tanışım danışır ki, müəllim yoldaşlarımızdan biri – söhbət Bakı Dövlət Universitetindən getmir – götürüb tələbəyə mövzu verib, tələbə yazıb və müdafiə edib, həmin müəllim öz kitabına tələbənin buraxılış işini kopiyalayıb atıb, məzmununa da baxmayıb. İndi insanlar nəinki başqasının kitabını oxumurlar, heç öz kitablarından da xəbərləri olmur. Sözümə qayıdım. Həmin tələbə rus dilindən tərcümə edəndə mətndə germonofil sözü olub, yəni almanpərəst. Bu tələbə bunu "alman fili” kimi tərcümə edib, həmin alimin kitabında da "alman fili” ifadəsi gedib.

Bizim görkəmli alimlərimiz – Həmid Araslı, Aida İmanquliyeva, Mübariz Əlizadə, Malik Mahmudov, Rüstəm Əliyev olub. Necə oldu, biz bu günə gəlib düşdük, bu dərəcədə oğru olduq? Bir tanışım var, rus alimidir, mənə yazır ki, xahiş edirəm, mənim kitablarımdan orada nə isə oğurlasalar, mənə bildir. Azərbaycan elmini bu səviyyəyə salmaq olmaz.

Kitab nəşr edirlər, ortalığa qoyurlar, baxırsan ki, kitabda on üslub var. Alimin bir üslubu olar. Oradan-buradan göçürülər.

İkinci məsələ gizlədilən kitablardır. Bunlar kitabı yazıb elmi dərəcə alırlar, amma ortada kitab yoxdur, çap eləsələr də, ortalığa çıxarmağa qorxurlar. Mənim kitablarım, məqalələrim hamısı internetdədir, kimə lazımdırsa, academia.edu saytına baxsın. O gün oxuyuram, haradasa kimsə kiminsə kitabını tənqid edib, biri o birindən soruşub ki, o, kitabı necə əldə edib?.. Görün, iş nə günə çatıb ki, kitabları tapmaq olmur. Bunun qarşısını almağın bir yolu var; kitab yazmısan, zəhmət çək, qoy internetə. Ərəb ölkələrində, Türkiyədə, Rusiyada elə proqramlar var ki, oğurluğu dərhal özləri tapacaq. Kitablar müdafiə şurası üçün yazılır, beş-altı vəzifəli qeyri-professionalları aldatmaq üçün yazılır.

Nərgiz Ehlamqızı: Deyəsən, indi plagiat proqramları ilə yoxlanılır.