Nəqliyyat infrastrukturu ölkənin iqtisadi inkişafını və sosial rifahını müəyyən edən əsas amillərdən biridir. Güclü nəqliyyat sistemi ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə, turizmin inkişafına və vətəndaşların rahat hərəkətinə töhfə verir. Son illərdə Azərbaycan bu sahədə mühüm irəliləyişlər əldə edib. Bakı şəhərində və regionlarda nəqliyyatın optimallaşdırılması məqsədilə yeni yollar, tunellər, metro stansiyaları, dəmir yolları və hava limanları inşa olunub.

Xüsusilə, Bakı şəhərində tıxacların azaldılması, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı və işğaldan azad olunmuş ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun bərpası hökumətin əsas prioritetləri sırasındadır. Bu məqalədə son illərdə həyata keçirilmiş nəqliyyat layihələri və onların ölkə üçün yaratdığı imkanlar araşdırılacaq.

Azərbaycan paytaxtında və ətraf ərazilərdə nəqliyyat problemlərinin həlli məqsədilə bir sıra iri miqyaslı layihələr icra olunur. Bakı şəhərində son 15 ildə bir çox yeni tunellər, yol qovşaqları, körpülər və metro stansiyaları istifadəyə verilib. Bu tədbirlər nəqliyyat axınının idarə olunmasına və tıxacların azaldılmasına yönəlib. Eyni zamanda, ölkənin kənd yolları və magistral yollarının təmiri prioritet məsələlərdən biridir. Son 20 il ərzində 21 min kilometr avtomobil yolu yenidən qurulub və müasirləşdirilib. Magistral yolların genişləndirilməsi Azərbaycanın ticarət əlaqələrinin möhkəmlənməsinə və turizmin inkişafına müsbət təsir göstərir. Sumqayıt-Yalama dəmir yolunun 80%-i artıq tamamlanıb, Bakı-Qəbələ dəmir yolu isə istifadəyə verilib.

Azərbaycanın tranzit imkanlarını genişləndirmək üçün həyata keçirilən mühüm layihələrdən biri Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləridir. Bu dəhlizlər Asiya ilə Avropanı birləşdirən ən qısa ticarət marşrutlarından biri hesab olunur.

Bundan əlavə, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihəsi Mərkəzi Asiya və Avropa arasında yüklərin daşınmasını sürətləndirən strateji nəqliyyat xəttidir. Bu layihə təkcə Azərbaycan üçün deyil, həmçinin Türkiyə, Gürcüstan və Avropa ölkələri üçün də iqtisadi əhəmiyyət kəsb edir.

Zəngəzur dəhlizi də Azərbaycanın təşəbbüsü ilə beynəlxalq nəqliyyat gündəliyinə daxil edilib. Bu layihənin reallaşması regionda yeni nəqliyyat imkanları yaradacaq və Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birbaşa nəqliyyat əlaqəsini təmin edəcək.

Azərbaycan hava nəqliyyatı sahəsində də mühüm irəliləyişlər əldə edib. Son 20 ildə ölkədə 8 beynəlxalq hava limanı tikilib və yenilənib. Bunlardan ən yeniləri Füzuli, Zəngilan və Laçın hava limanlarıdır. Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanı isə 2024-cü ildə 7 milyondan çox sərnişin daşıyıb və yeni terminal kompleksinin inşası planlaşdırılır.

Dəniz nəqliyyatı sahəsində də əhəmiyyətli işlər görülür. Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı genişləndirilir və yük aşırma qabiliyyəti 25 milyon tona çatdırılacaq. Eyni zamanda, Bakı Gəmiqayırma Zavodu ölkənin gəmiçilik potensialını artırmaq üçün mühüm rol oynayır. Zavodda hazırda altı yeni gəmi inşa edilir.

İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərdə genişmiqyaslı yenidənqurma və bərpa işləri aparılır. Nəqliyyat infrastrukturu bu prosesin əsas tərkib hissəsidir.

Bu çərçivədə:

3400 kilometrə yaxın avtomobil yolu inşa edilir və ya yenidən qurulur.

Bərdə-Ağdam dəmir yolunun 94%-i tamamlanıb.

Horadiz-Ağbənd dəmir yolunun 60%-i inşa edilib.

Zəngilan və Füzuli beynəlxalq hava limanları artıq fəaliyyət göstərir.

Laçın hava limanı 2025-ci ildə istifadəyə veriləcək.

Bu layihələr bölgənin iqtisadi canlanmasına, kənd təsərrüfatının inkişafına və məcburi köçkünlərin qayıdışına böyük töhfə verir.

Azərbaycan hökuməti nəqliyyat infrastrukturunun modernləşdirilməsi üçün yeni dövlət proqramı hazırlayır. Bu proqram çərçivəsində:

Bakı metrosunun yeni 10 stansiyası inşa ediləcək.

Bakı şəhərində 161 yeni elektrik avtobusu gətirilib və elektrobus sisteminin genişləndirilməsi nəzərdə tutulur.

Ələtdə yeni yük terminalı inşa edilir və illik yük qəbuletmə qabiliyyəti 1 milyon tona çatdırılacaq.

Bu addımlar Azərbaycanın beynəlxalq nəqliyyat qovşağı kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirəcək.

Son illərdə Azərbaycanda nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Yol-nəqliyyat sisteminin müasirləşdirilməsi, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinə inteqrasiya və yeni nəqliyyat layihələrinin reallaşdırılması ölkənin iqtisadi gücünü artırır. Gələcək illərdə də nəqliyyat sektorunda aparılacaq islahatlar və yeni layihələr Azərbaycanın regional və beynəlxalq nəqliyyat qovşağı kimi mövqeyini daha da gücləndirəcək.

Ülviyyə Kərəmova

Suraxanı rayonu, 141 nömrəli tam orta məktəbin tarix müəllimi

Sozcu.info