30 sentyabr tarixində İtaliya Prezidenti Sercio Mattarellanın Azərbaycana rəsmi səfəri iki ölkə arasında uzun illərə söykənən tərəfdaşlığın yeni mərhələsi kimi dəyərləndirilir. Bu səfər, sadəcə diplomatik protokol deyil, eyni zamanda XXI əsrin dəyişən geosiyasi və iqtisadi mənzərəsində xüsusi strateji məna kəsb edir.

Prezident cənab İlham Əliyev mətbuata verdiyi bəyanatında vurğuladı ki, Azərbaycan–İtaliya münasibətləri artıq ənənəvi tərəfdaşlıq çərçivəsini aşaraq geosiyasi müttəfiqlik modelinə yüksəlir. Bu gün iki ölkə yalnız enerji sahəsində deyil, həm də iqtisadiyyatın, mədəniyyətin, elmin və humanitar əməkdaşlığın müxtəlif istiqamətlərində bir-birinə etibarlı dayaqdır.

Azərbaycan–İtaliya əlaqələrinin təməli hələ 1990-cı illərdə enerji əməkdaşlığı ilə qoyulmuşdu. Sonrakı illərdə isə bu münasibətlər yeni məzmun və dinamika qazandı. 2014-cü ildə imzalanmış Birgə Bəyannamə tərəfdaşlığı daha da möhkəmləndirdi, Cənub Qaz Dəhlizi və TAP layihəsi isə İtaliyanı Azərbaycanın əsas enerji tərəfdaşlarından birinə çevirdi. Qarabağın azad edilməsindən sonra isə İtaliya şirkətləri yenidənqurma işlərinə fəal qoşularaq bu dostluğun real ifadəsinə çevrildilər.

Prezident cənab  İlham Əliyev bəyanatında enerji əməkdaşlığının yeni üfüqlərinə toxundu. TAP vasitəsilə İtaliyaya qaz ixracı artırılır, Xəzərdən Aralıq dənizinə qədər uzanacaq yaşıl enerji dəhlizi və hidrogen layihələri müzakirə olunur. Bu, həm Avropanın enerji asılılığını azaltmaq, həm də Azərbaycanın diversifikasiya strategiyasını dərinləşdirmək baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Bəyanatda həmçinin Cənubi Qafqazda yeni reallıqlar diqqət mərkəzinə gətirildi. Ermənistanla sülh sazişi istiqamətində aparılan danışıqlar, Qarabağ sonrası əməkdaşlıq perspektivləri, Avropa İttifaqı–Azərbaycan münasibətlərində İtaliyanın körpü rolu xüsusi qeyd olundu. Prezident  cənab İlham Əliyev bildirdi ki, İtaliya bölgədə balanslı və konstruktiv siyasət yürüdən azsaylı Qərb ölkələrindən biridir.

İqtisadi əməkdaşlıq istiqamətində Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda bərpa layihələri, sənaye-logistika zonalarının yaradılması, avtomobil sənayesi, tekstil, kənd təsərrüfatı və müdafiə sənayesində birgə fəaliyyət imkanları vurğulandı. Artıq İtaliya Azərbaycanın bir çox infrastruktur və nəqliyyat layihələrində əsas tərəfdaşlardan birinə çevrilib.

Humanitar və mədəni əməkdaşlıq da xüsusi yer aldı. Azərbaycan İtaliyada bir sıra tarixi abidələrin bərpasına dəstək göstərib, Roma ilə Bakı arasında arxeologiya və muzey əməkdaşlığı genişlənib. Tələbə və akademik mübadilə proqramlarının artması, bu münasibətləri yalnız iqtisadi deyil, həm də mədəni-sivilizasiya körpüsünə çevirmişdir.

Prezident  cənab İlham Əliyev İtaliyanın Avropa İttifaqında və NATO-da Azərbaycanın ən yaxın tərəfdaşlarından biri olduğunu vurğulayaraq, qarşılıqlı etimadın enerji, nəqliyyat və təhlükəsizlik sahələrində daha da gücləndirilməsinin vacibliyini qeyd etdi. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi də əməkdaşlığın yeni qlobal platformasına çevrilir.

Beləliklə, 30 sentyabr bəyanatı göstərdi ki, Bakı–Roma xətti yalnız regional deyil, qlobal əhəmiyyət kəsb edən strateji müttəfiqlik platformasına çevrilmişdir. Qarşıdakı illərdə yaşıl enerji dəhlizləri, Transxəzər layihələri, sülh diplomatiyası, yüksək texnologiyalar və sənaye investisiyaları sahəsində əməkdaşlığın daha da dərinləşməsi gözlənilir.

Bu səfər, həm regional sabitlik, həm də beynəlxalq diplomatik arxitektura baxımından yeni üfüqlərin açıldığını təsdiqlədi. Azərbaycan və İtaliya münasibətləri artıq dostluğun, etimadın və strateji müttəfiqliyin parlaq nümunəsinə çevrilmişdir.

Məcid Rəsulov

Suraxanı rayonu, 140 nömrəli tam orta məktəbin direktoru

Sozcu.info