Azərbaycanın Baş naziri gələn həftə Türkiyəyə səfər edəcək
İlham Əliyevdən Xankəndi ilə bağlı
SƏRƏNCAM
“Azərbaycan ordusu atəş açmayıb” -
Ermənistan Müdafiə Nazirliyi təkzib edir
“Əks halda dollar dəyərini tamamilə itirəcək” -
Xəbərdarlıq etdi
“Green card”a müraciət edənlərin NƏZƏRİNƏ -
DİQQƏT!
Türkiyə Ordusu şəhid verdi
Azərbaycan XİN Britaniya səfirinə cavab verib
Bakıda bu evlər bahalaşdı -
Mənzil bazarını nə gözləyir?
Bu şəxslər pensiyaya tez çıxacaq -
SƏRƏNCAM
SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi:
Ölən və yaralananlar var
Qeyri-sabit hava şəraiti mayın 9-dək davam edəcək -
Nərimanovda quruyan ağaclarla bağlı açıqlama -
FOTO
Əvvəlki
Sonrakı
İlham Əliyev bu qanunu təsdiqlədi
1-05-2024, 15:56
Respublika Sanitariya – Karantin Mərkəzində əməliyyat keçirildi, rəhbər şəxslər saxlanıldı
30-04-2024, 14:08
Kəmaləddin Heydərova məxsus olduğu deyilən 357 milyonluq şirkət məhkəmə qarşısında
18-04-2024, 19:45
Paşinyan istefa verir
1-04-2024, 15:01
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
Pensiyaya çıxmaq üçün tələb edilən şərtlər ETİRAZ DOĞURDU - “Bu cür fərqlər kifayət qədər qıcıqlandırıcıdır"
Nazim Bəydəmirli: "Əmək pensiyalarında belə kəskin fərqin olmasını arzulamıram”
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN) Azərbaycan vətəndaşlarının pensiyaya çıxması üçün tələb edilən şərtləri açıqlayıb. Nazir müşaviri Mustafa Abbasbəylinin sadə şəkildə açıqladığı bu tələblər iş stajına, vətəndaşın pensiyaya çıxana qədər fərdi hesabına topladığı vəsaitə və digər məqamlara aiddir. Nazir müşaviri M.Abbasbəylinin açıqlamasına görə, minimum əmək haqqının artımı ilə əlaqədar olaraq sentyabrın 1-dən normal şərtlərdə minimum pensiya kapitalı 28,800 manatdan 36 min manata yüksələcək.
Maraqlıdır ki, minimum pensiya kapitalının bu qədər artırılması nə dərəcədə doğrudur? "Hurriyyət”in bu və digər suallarını keçmiş deputat Nazim Bəydəmirli cavablandırdı.
- Pensiya qanunvericiliyi tez-tez dəyişən qanunvericilikdir. Hətta mütəxəssislər belə, onun dəyişikliyini izləyə bilmirlər. Təbii ki, pensiya almaq üçün o kapital toplanmalıdır. Bu, həm də "kölgə iqtisadiyyatı” ilə bir mübarizə metodudur. Çünki müqaviləsiz işləyənlərin gələcəkdə pensiya almamaqlarının bir siqnalı verilir və onlar da işəgötürənlərlə həmin müqavilələri bağlamağa meylli olurlar. Ona görə, minimal kapital doğrudur. Həm də minimal kapital olmadan da dövlət hər hansı bir yaşayış minimumunu təmin edir, başqa metodlarla minimum pensiya verir. Ancaq Azərbaycanda insanların əksəriyyəti pensiya kapitalını toplaya biləcək əməkhaqqı almır. Hələ ki, insanların orta aylıq əməkhaqqı yüksək göstərilisə də, çox təəssüf ki, orta əməkhaqqına iş tapmaq bir çox insanlar üçün əlçatan deyil. Gərək hökumətin sosial siyasətlə bağlı bir öhdəliyi, strategiyası olsun. Mən hesab edirəm ki, pensiya sistemi Gürcüstandakı kimi tətbiq olunsa, daha ədalətli olar. Çünki orta statistik vətəndaşlara eyni pensiyanın xəzinədən verilməsi daha məqbuldur. Onun əvəzində də sosial verginin toplanması məqsədə uyğunudr. Çünki indi pensiyaya görə əməkhaqqından tutulan gəlir vergisi ləğv olunsa da, sosial sığortalar diferensial olaraq bölünür və 26% olur. Əməkhaqqından tutulan 26% vergi yenə də ikili mühasibatlığı aradan qaldırmır. Ona görə, mən hesab edirəm ki, kompleks addımlar atılmalıdır və bunun sosial vergi statusuna gətirilməsi vacibdir. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunu da ləğv etmək lazımdır. Düzdür, sosial sığorta haqqını toplamaq 2019-cu ildə Vergilər Nazirliyinə verilmişdir. Amma Dövlət Sosial Müdafiə Fondu quruluşlarını ləğv etmək lazımdır. Çünki ilbəil dövlət büdcəsindən Sosial Müdafiə Fonduna transfertlər artır, pensiyalara transfer olan 110 manat dövlət büdcəsindən, digərləri isə yığılan kapitaldan yönəlir. Bu, artıq köhnəlimş bir addımdır. Mən hesab edirəm ki, sosial sığorta toplayan qurum, yəni Dövlət Sosial Müdafiə Fondu özü-özünü maliyyələşdirməyə keçməyənə qədər Gürcüstan modelindən istifadə etmək daha məntiqli olardı. Hələ ki, Fondun özü-özünü maliyyələşdirməsi mümkün deyil.
- Normal şərtlərdə şəxsin topladığı pensiya kapitalının 90%-i 144-ə bölünməklə pensiya müəyyən olunacaq. Xüsusi şərtlərdə isə yəni dövlət qulluqçuları, hərbiçilər, hüquq mühafizə orqanları əməkdaşları, deputatlar, hakimlər və s. 2 ilin orta əməkhaqqı məbləğinin 50-80%-i miqdarında pensiya müəyyən olunacaq, ancaq digər vətəndaşlar çox az pensiya alırlar. Bu, nə dərəcədə ədalətlidir?
- Deputatlar və digərlərinin sayı məhduddur. Düzdür, əmək pensiyalarında belə kəskin fərqin olmasını mən də arzulamıram. Çünki dediyim kimi, Gürcüstanda olduğu qayda ilə orta statistik vətəndaş əslində, orta aylıq əməkhaqqından fərqli olmayan bir pensiya almalıdır. Bu da bizdə təmin olunmur. Düzdür, qaldırdığınız məsələ çox aktualdır. Əsas olaraq hüquq-mühafizə orqanlarında çalışanlar yüksək pensiya alırlar. İş stajları da azdır. Əvvəllər hüquq-mühafizə orqanlarında çalışanların iş stajı 12 il 6 ay idi, indi bəzi strukturlarda qaldırıblar, bəzilərində isə yenə də qalıb. Əsasən onlar yüksək, min manatlarla pensiya alırlar. Hətta elə prokuror var ki, 12 il işləyib, 4500 manat pensiya alır. Çox təəssüf edirəm ki, belə kəskin fərqlər mövcuddur. Hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarının orta statistik azərbaycanlılardan həm ciddi maaş fərqləri var, həm pensiyaya çıxan zaman onların təminatı daha yüksəkdir, həm də cəmiyyətdə bu orqanın əməkdaşları barədə korrupsiya, rüşvətxorluqla bağlı olan yaranmış imiclərinin pis olduğu bir vaxtlar, polis zorakılığına məruz qalan vətəndaşların fonunda bu cür fərqlər hesab edirəm ki, kifayət qədər qıcıqlandırıcıdır və haqlı da suallar yaradır.
Deputatların da həm məvacibi, həm də pensiya təminatı çox ciddi fərqləndiyinə görə, insanlarda təəccüb doğurur. Çünki əksər deputatlar seçilərin, pensionerlərin və digərlərinin iradəsi ilə seçilməyiblər və onların gündəlik problemlərini dilə gətirmirlər. Həmin problemləri dilə gətirmək bir yana, hətta onlarla məşğul olmurlar. Bu mənada bu tipli ciddi fərqlər cəmiyyətdə qıcıq doğurur. Əgər deputat doğurdan da onun üzərinə düşən görəvi yerinə yetirmiş olsaydı, sadə seçici də, pensioner də aldığı maaşı, yaxud pensiyanı ona halal etmiş olardı. Sadə bir cəmiyyətdə yaşayırıq. Bu cəmiyyətdə halal-haram məsələləri həm də bizim mental xüsusiyyətimizə aiddir. Ona görə, mən hesab edirəm ki, bu ciddi fərqlər aradan qaldırılmalıdır. Bunun da yolu vətəndaşların daha çox qazanmasına imkan yaratmaqdan keçir. Hökumət bu istiqamətdə addım atmalıdır ki, vətəndaşlar daha çox qazansınlar və pensiya kapitalı toplasınlar. Eyni zamanda bunun yolu azad rəqabətdən, inhisarçılığın aradan qadırılmasından, idarəçilikdə regionçuluqdan, qohumazlıqdan, yerlibazlıqdan və digər mənfiq tendensiyalardan uzaqlaşmadan keçir. O zaman özü-özünə belə suallar da yaranmayacaq.
- Vəkillərin, sərbəst mühasiblərin gəlirlərinin 10-15%-i, fərdi sahibkarların isə minimum əməkhaqqının 10-25%-i miqdarında vəsait toplanması qaydası özü də haqsızlığıa yol açmırmı? Təəccüblüdür ki, niyə vahid bir rəqəm göstərilmir?
- Tamamilə doğrudur. İstənilən qanunda əgər belə aşağı-yuxarı kəskin rəqəmlər yoxdursa, hətta cinayət və mülki qanunvericilikdə də yoxdursa, bu, sui-istifadə hallarına yol açır. Təbii ki, bu rüşvətxorluğu stimullaşdırır. Düzdür, bəzi hallarda bunun guya, elektron şəkildə həyata keçirildiyini ifadə edirlər, ancaq bu, heç də belə deyil, sonda məmur qərar qəbul edir ki, vətəndaşın pensiyası necə hesablansın və verilsin. Təbii ki, 10-15% olanda 10 da, 15 də, yaxud 11 də götürülə bilər. Bu mənada siz haqlısınız ki, vahid rəqəm olmalıdır.
- Burada başqa bir məqam da diqqəti çəkir. Sizcə, vəkillərin, sərbəst mühasiblərin gəlirlərindən 10-15%, fərdi sahibkarların minimum əməkhaqqının 10-25%, şəxsin muzdlu işdən gəlirlərindən isə konkret 25% pensiya kapitalı toplanılması nə dərcədə doğrudur? Vəkillər, sahibkarlar ki, muzdla işləyənlərdən çox qazanır.
- Bəlkə vəkillər sahibkarlıq subyetləri kimi qiymətləndirilir. Çünki mülki müqavilələrdən vəsaitlər alırlar. Ola bilər, onu sahibkarlar kateqoriyasına aid ediblər. Ancaq muzdlu işçilərin əməkhaqqından tutulan vergini proporsional olaraq həm işəgötürən ödəyir, həm də işçinin əməkhaqqından tutulur. Çünki həmin vəsaitlər eyni zamanda müəssisənin, yəni sahibkarın büdcəsindən getdiyinə görə, sonda işçi ilə işə götürən razılaşmaya gedirlər. Bəlkə ona uyğunlaşdırıblar deyə, belə alınır. Ancaq mən hesab edirəm ki, siz ədalətsiz bölgü məsələsini çox doğru vurğuladınız.
- Maraqlıdır ki, xüsusi şərtlərdə, yəni dövlət qulluqçuları, hərbiçilər, hüquq mühafizə orqanları əməkdaşları, deputatlar, hakimlərin pensiya kapitalının toplanması qaydası niyə açıqlanmır?
- Təbii ki, dövlət qulluqçularının pensiya kapitalı "Dövlət qulluğu haqqında”, deputatlarınkı isə "Deputat statusu haqqında” qanunla müəyyənləşir. Onlar ayrıca qanunla müəyyənləşdiyinə görə, hesablama qaydasını mən deyə bilmərəm. Yəqin muzdla çalışanlar kateqoriyasına aiddir. Bunlar da dövlətin muzdlu işçiləridir də. "Deputat statusu haqqında” qanuna görə əməkhaqqından vergi tutulur. Bir də ki, deputatlar əməkhaqqından əlavə, vergiyə cəlb olunmayan məbləğ də alırlar.
- Yəni deputatlar 25% vergi ödəyib, 80% pensiya alırlar.
- Mən bir dəfə bir status yazmışdım ki, bizim bir həkim var, 49 il həkim işləyib, 240 manat alır, 12 il prokuror işləmiş şəxs 2-3 min manat, 5 il deputat işləyən şəxs isə 80 %, təqribən 2700 manat pensiya alır. Ona görə, yaxşı pensiya almaq üçün çalışın, prokuror olun, onu bacarmasanız, heç olmasa deputat olun.
Şamo EMİN, Hurriyyet.org
Oxşar Xəbərlər
Nazir gələn il pensiyaya çıxacaq şəxslərlə bağlı vəziyyətə AYDINLIQ GƏTİRDİ
Pensiya qanununa dəyişikliyin detalları məlum oldu - TANINMIŞ EKSPERT ŞƏRH ETDİ
“Pensiya yaşını azaltmağa ehtiyac yoxdur” - NAZİR
“Gələn ilin əvvəlində pensiyalar 14-15 faiz artacaq” - Sahil Babayev
Xəbər lenti
Sabah Bakıda bəzi küçələr bağlı olacaq -
SİYAHI
Azərbaycanda həkim güllələnərək öldürüldü -
FOTO/TƏFƏRRÜAT
Azərbaycanın Baş naziri gələn həftə Türkiyəyə səfər edəcək
Azərbaycanda zəlzələ oldu
İlham Əliyevdən Xankəndi ilə bağlı
SƏRƏNCAM
DYP sürücülərə müraciət etdi
“Azərbaycan ordusu atəş açmayıb” -
Ermənistan Müdafiə Nazirliyi təkzib edir
“Əks halda dollar dəyərini tamamilə itirəcək” -
Xəbərdarlıq etdi
Azərbaycanda sivilizasiyadan uzaq kənd: 370 ailə “ötən əsrdə” yaşayır -
Camaat az qala göyərçin vasitəsilə xəbərləşir...
“Green card”a müraciət edənlərin NƏZƏRİNƏ -
DİQQƏT!
Azərbaycanda mülki polis özünü asdı
Türkiyə Ordusu şəhid verdi
Azərbaycan XİN Britaniya səfirinə cavab verib
Bakıda bu evlər bahalaşdı -
Mənzil bazarını nə gözləyir?
Bu şəxslər pensiyaya tez çıxacaq -
SƏRƏNCAM
SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi:
Ölən və yaralananlar var
Qeyri-sabit hava şəraiti mayın 9-dək davam edəcək -
Nərimanovda quruyan ağaclarla bağlı açıqlama -
FOTO
“Mətbuat Azadlığı İndeksi” açıqlandı:
Azərbaycan 13 pillə geriləyib – Ölkələrin siyahısı
Hikmət Hacıyevdən ZƏNGİLAN AÇIQLAMASI:
Bu ay...
İcra başçısının qəbuluna gələn fermer niyə cəzalandırıldı? -
RƏSMİ AÇIQLAMA + FOTO
"Oğluma hərbi hissədə fiziki və psixoloji işgəncə verilir" -
ŞOK MÜRACİƏT
Müdafiə Nazirliyində 143 milyonluq mənimsəmə:
Daha bir vəzifəli şəxs HƏBS OLUNDU
Kəlbəcərdə ağır qəza:
Hərbçilər xəsarət aldılar
Nazirlik “Hyundai”nin Azərbaycandakı distributoru barədə araşdırma başlatdı –
TƏFƏRRÜAT
Gürcüstan ABŞ-ı çevriliş cəhdində ittiham edir
Gömrük idarəsində ƏMƏLİYYAT:
Rəis ifadə üçün Bakıya gətirildi
Gürcüstan parlamenti bəyanat yaydı:
Təhlükəsizlik tədbirləti tətbiq ediləcək
Bu xəstəxananın vəzifəli şəxsləri 364 min mənimsəyib
"Nağıoğlu” MMC qanunsuz qum-çınqıl hasil edir? –
Sahibkardan hərracda qalib olan şirkətə ittiham
Hikmət Hacıyev:
YUNESKO bir adamın əlində alətə çevrilməməlidir - FOTO
XƏBƏRDARLIQ!
Bu gündən başlayaraq...
Ağcabədidə DƏHŞƏT:
qardaşı arvadını öldürdü
Göyçay sakini Şəhər Təsərrüfatı Birliyinin rəhbərliyindən şikayətçidir -
RƏSMİ QURUMLARA MÜRACİƏT
Məmurun sanitar işləyən xanımı niyə işə gəlmir?-
VİDEO
ƏHALİNİN NƏZƏRİNƏ:
Sabah saat 10:00-dan...
Sabiq deputat məhkəmədə 3 milyonluq MMC-ni "1 qara qəpiksiz almışam" dedi, videoçəkilişi gizlətdilər –
ŞOK GƏLİŞMƏ
Qeyri-sabit hava şəraiti nə vaxtadək davam edəcək?
Xırdalandakı baxça müdirinin şok səs yazısı –
Müəllimləri niyə təhdid edir – Video
İcazə alan taksi sürücüləri hansı üstünlüklərə malik olacaq?
“Oğlumun və özümün həyatım təhlükədədir” –
BİLƏSUVAR POLİS ŞÖBƏSİNİN ƏMƏKDAŞLARI HAQDA ŞOK İDDİALAR
Bu şəxslərə birdəfəlik maddi yardım veriləcək -
SƏRƏNCAM
Bakıda bəy ailə qurduğu qızı nikah masasında tərk etdi, sonra isə... –
TƏFƏRRÜAT
FHN-in idarə rəisi işçilərin məzuniyyət hüququnu pozub? -
FOTO
İcra hakimiyyətləri bu tarixdə ləğv ediləcək
İcra başçısının qardaşı oğlu:
“Anamı qan içində görəndən sonra atamı öldürməyə qərar verdim”
Azərbaycanda uşağa görə bu ailələrə 435 AZN pul veriləcək -
RƏSMİ
Deputatın qardaşı oğlu HƏDƏFƏ ÇEVRİLİR... -
ÇÜNKİ...
Dollar və avro GÖRÜN NEÇƏYƏ OLDU
Prezident İlham Əliyev BMT Baş katibinin xüsusi müşavirini qəbul edib
PRİZMA
"Gürcüstan addım-addım yeni dinc demokratik inqilaba doğru gedir" -
XAQANİ CƏFƏRLİ
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
İvanişvilinin bəyanatının gizlinləri:
Gürcüstan sınaq qarşısında - TƏHLİL
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Sabah Bakıda bəzi küçələr bağlı olacaq -
SİYAHI
DYP sürücülərə müraciət etdi
Azərbaycanda sivilizasiyadan uzaq kənd: 370 ailə “ötən əsrdə” yaşayır -
Camaat az qala göyərçin vasitəsilə xəbərləşir...
XƏBƏRDARLIQ!
Bu gündən başlayaraq...
ƏHALİNİN NƏZƏRİNƏ:
Sabah saat 10:00-dan...
İcazə alan taksi sürücüləri hansı üstünlüklərə malik olacaq?
{sape_links}{sape_article}