Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Özbəkistanın Milli İnformasiya Agentliyinə (UzA) verdiyi müsahibə, iki qardaş ölkə arasındakı münasibətlərin misli görünməmiş yüksəlişini təsdiqləyən fundamental bəyanat oldu. Bu müsahibə, münasibətlərin yalnız rəsmi protokol çərçivəsində deyil, dərin tarixi, mədəni və mənəvi təməllər üzərində qurulan strateji müttəfiqlik səviyyəsinə çatdığını əyani şəkildə nümayiş etdirir. Belə tədbirlər bu müttəfiqliyin təməl prinsiplərini, siyasi dialoqun dinamikasını və Qarabağın bərpası kontekstindəki qardaşlıq bağlarını bildirir.

Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ölkələri vahid tarixi, mədəni, coğrafi və geosiyasi məkanı formalaşdırır. İlk baxışda fiziki ayırıcı kimi görünən Xəzər dənizi, əslində, xalqlarımızın strateji birliyinin, iqtisadi potensialının və tarixi əməkdaşlığının rəmzidir, mühüm birləşdirici amil funksiyasını daşıyır. Ölkələrimizi təkcə coğrafiya deyil, həm də tarixi-mədəni əlaqələr, ortaq dini və mənəvi dəyərlər, adət-ənənələr birləşdirir.

Özbəkistan Azərbaycan üçün qardaş ölkə və etibarlı müttəfiqdir. Bu münasibətləri ən yüksək səviyyəyə qaldıran əsas amil, Prezident Şavkat Mirziyoyev ilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev arasında yaranan şəxsi etimad və dostluq münasibətləridir. Liderlərin dövlətlərarası münasibətlərin inkişafına şəxsi töhfələri və çoxşaxəli əməkdaşlığın ardıcıl gücləndirilməsinə diqqəti xüsusi qeyd edilir. Son bir neçə ildə dövlət başçıları arasında qarşılıqlı səfərlərin və təmasların dinamikası münasibətlərimizin yüksək səviyyəsini əyani şəkildə nümayiş etdirir. Belə ki, son üç ildə Mərkəzi Asiya dövlətlərinin başçıları Azərbaycana təxminən 30 səfər edib, Azərbaycan Prezidenti isə həmin müddətdə qardaş ölkələrdə 13 dəfə səfərdə olmuşdur.

Bu yüksək dinamika 2023-cü ilin avqustunda Azərbaycan Prezidentinin Özbəkistana dövlət səfərində və 2024-cü ilin iyulunda Özbəkistan Prezidentinin Azərbaycana dövlət səfərində özünün pik nöqtəsini tapmışdır. Bu tarixi səfərlər zamanı onlarla mühüm sənəd imzalanmışdır, o cümlədən Müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə və onun həyata keçirilməsi üzrə 2025-2029-cu illər üçün “Yol Xəritəsi”. Bu sənədlər, münasibətlərə həm ikitərəfli əsasda, həm də vahid coğrafi məkanda yeni tərəfdaşlıq imkanlarının reallaşdırılması baxımından əhəmiyyətli təkan vermişdir.

Müttəfiqlik əlaqələrinin ən bariz nümunəsi Özbəkistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəyişməz olaraq dəstəkləməsi. Özbəkistanın Qarabağın bərpasına verdiyi töhfə isə xüsusi qardaşlıq jestidir. Azad edilmiş Füzulidə böyük özbək alimi Mirzə Uluqbəyin adını daşıyan məktəbin tikintisi və hazırda 600 şagirdin təhsil alması bu əlaqələrin humanitar tərəfini gücləndirir. Özbəkistan Qarabağ bölgəsinin yenidən qurulmasına yardım göstərmək təşəbbüsünü irəli sürən ilk ölkə, Prezident Mirziyoyev isə dünyada ilk lider olmuşdur. Bu, iki ölkə və xalq arasında həmrəylik, dostluq və qardaşlıq jesti kimi qəbul edilir.

Dövlət başçılarının təşəbbüsü ilə 2023-cü ilin avqustunda təsis edilmiş Ali Dövlətlərarası Şura münasibətlərimizin inkişaf strategiyasının müəyyənləşdirilməsində xüsusi rol oynayır. Şura artıq iki iclas keçirmişdir (Daşkənd-2024, Bakı-2025).

Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin irsi bu münasibətlərin təməl daşlarından biridir. O, özbək xalqına həmişə böyük sevgi hissləri bəsləmişdir. Daşkənddə Heydər Əliyev meydanının olması, Bakıda isə bu ilin iyulunda “Özbəkistan” parkının təməlinin qoyulması, mədəni əhəmiyyəti olan obyektlərin dostluğun rəmzi ifadəsi olduğunu göstərir.

Azərbaycanın Birinci Vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi altında Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyəti, mədəniyyət, təhsil və humanitar sahələrdə beynəlxalq əlaqələrin, o cümlədən Türk dünyası ilə əlaqələrin dərinləşdirilməsinə xüsusi töhfələr verir. Qarabağın bərpası prosesində mədəni irsin qorunması və beynəlxalq ictimaiyyətin məlumatlandırılması istiqamətindəki fəaliyyəti də qardaş ölkələrlə münasibətlərin inkişafına birbaşa təsir göstərir.

Nəticə olaraq, Azərbaycan və Özbəkistan münasibətləri qardaşlıq əsasında qurulmuş və strateji müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlmiş nadir nümunədir. Bu münasibətlər, regional sülhün, iqtisadi inkişafın və türk birliyinin möhkəmlənməsi istiqamətində yeni üfüqlər açır.

Suraxanı rayonu, A.Muradov adına 84 №li tam orta məktəbin direktoru Röya İslamova 

Sozcu.info