Prezident cənab İlham Əliyevin Özbəkistanın Milli İnformasiya Agentliyinə (UzA) verdiyi müsahibədə xüsusi vurğulanan və hazırda qlobal geosiyasətin mərkəzində duran mövzulardan biri də Orta Dəhlizin (Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu) artan əhəmiyyəti və Azərbaycanın bu dəhlizdəki mühüm roludur. Bu məqalə nəqliyyat və logistika əməkdaşlığına üstünlük verərək, bu sahədəki nailiyyətləri, infrastrukturu və Özbəkistanla tranzit əlaqələrinin dinamikasını təhlil edir.

Orta Dəhliz çərçivəsində Azərbaycan Özbəkistan və Mərkəzi Asiya dövlətləri üçün mühüm tranzit ölkə qismində çıxış edir. Bu dəhliz, təkcə yüklərin daşınması marşrutu deyil, eyni zamanda ölkələrimiz arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün əhəmiyyətli imkanlar yaradan strateji arteriyadır.

Nəqliyyat və logistika infrastrukturunun inkişafı və tranzit imkanlarının genişləndirilməsi ölkələrimiz arasında əməkdaşlığın əsas istiqamətlərindən biridir. Son illərdə Orta Dəhliz vasitəsilə ixrac imkanlarının və daşımaların artması xüsusi strateji əhəmiyyətə malikdir. Rəqəmlər bu dinamik artımı əyani şəkildə nümayiş etdirir: 2024-cü ildə ölkələrimiz arasında tranzit daşımaların həcmi 2023-cü illə müqayisədə 18 faizdən çox artaraq 1,3 milyon tonu keçmişdir. 2025-ci ilin ilk doqquz ayında bu rəqəm təxminən bir milyon tona çatmışdır ki, bu da nəqliyyat mübadilələrində dinamik artımı nümayiş etdirir.

Azərbaycanın qlobal nəqliyyat və logistika qovşağı kimi rolunu gücləndirən amillər fundamental infrastruktur layihələridir:

Ticarət donanması;

Yaxın illərdə gücü 25 milyon tona çatacaq Ələt Beynəlxalq Ticarət Limanı;

Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu;

Ölkənin doqquz beynəlxalq hava limanı.

Bu infrastruktur, Mərkəzi Asiyadan gələn yüklərin Qərb bazarlarına çıxışını əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdırır.

Bundan əlavə, Prezident İlham Əliyev Zəngəzur dəhlizinin açılmasının bütün Mərkəzi Asiya ölkələrinə fayda gətirəcəyini xüsusi qeyd etmişdir. Bu dəhlizin reallaşması regionda yeni iqtisadi və logistika imkanları yaradacaq, Orta Dəhlizin şaxələndirilməsinə və səmərəliliyinin artmasına kömək edəcək.

Hava nəqliyyatı sahəsindəki inkişaf da əməkdaşlığın mühüm tərkib hissəsidir. Şəhərlərimiz arasında uçuşların intensivliyi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. AZAL müntəzəm sərnişin reysləri (Bakı-Daşkənd-Bakı (həftədə 7), Bakı-Səmərqənd-Bakı (həftədə 2) və Bakı-Ürgənc-Bakı (həftədə 2)) həyata keçirir. “Uzbekistan Airways” və “Centrum” aviaşirkətləri də Daşkənd-Bakı-Daşkənd marşrutu üzrə uçuşlar yerinə yetirir. Bu, həm ticari, həm də turizm mübadiləsini aktivləşdirir.

Azərbaycanın Ulu Öndəri Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasəti neft strategiyasının reallaşması ilə yanaşı, ölkənin beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərində iştirakının təməlini qoymuşdur. O, hələ XX əsrin sonlarında nəqliyyatın diversifikasiyasının və Bakının regional qovşaq rolunun gücləndirilməsinin əhəmiyyətini dərk edirdi. Bu gün mövcud olan güclü infrastruktur məhz onun siyasi irsinin nəticəsidir.

Bu kontekstdə, Birinci Vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə həyata keçirilən humanitar və mədəniyy layihələri iki ölkə xalqları arasında sosial əlaqələri gücləndirir. Bu, nəqliyyat və logistika sahəsindəki rəsmi əməkdaşlığın səmərəliliyini artıraraq, turizmin və birbaşa xalqlararası təmasların artmasına zəmin yaradır.

Nəticə olaraq, Azərbaycan və Özbəkistanın Orta Dəhlizin inkişafına birgə səyləri regional iqtisadiyyatın, ticarətin və investisiyanın artmasına əhəmiyyətli töhfə verir. Nəqliyyat sahəsindəki bu strateji ittifaq, Mərkəzi Asiya və Xəzər regionu da daxil olmaqla, vahid coğrafi məkanda yeni tərəfdaşlıq imkanlarının reallaşdırılmasına xidmət edir.

Suraxanı rayonu N.Salamov adına 97 №li tam orta məktəb Direktor vəzifəsini müvəqqəti icra edən Mürsəl Kazımov 

Sozcu.info