Vaşinqton 2015-ci ilin nüvə razılaşmasından çəkiləcəyini bəyan etdiyi vaxtdan, dekabrdan milli valyuta məzənnə itirir. Donald Tramp ABŞ-ın müqavilədən çıxdığını və İrana qarşı iqtisadi sanksiyaların yenidən tətbiq olunduğunu elan etdikdən sonra bu eniş sürətlənib. Rəsmi məzənnə 45 min rial səviyyəsinə çatdıqda, bu qiymətə dollar almaq yalnız bir qrup idxalatçı və biznes qrupu üçün mümkün olub.

İyulun 29-da, ABŞ-ın yeni sanksiyalarının qüvvəyə minməsi ərəfəsində, Tehran birjalarında 1 dollar təxminən 100 min riala dəyişdirilib və 24 saat içərisində 110 min riala qədər artıb.

İranlılar ənənəvi olaraq qızıl sikkələri toy kimi böyük alış-verişlər üçün saxlayırlar. ABŞ sanksiyalarının yenidən tətbiq edilməsi ilə avqust ayında qızıl alışı dörd illik maksimuma çatıb.

Kirayə qiymətləri qalxır

Rialın məzənnə itkisi ucbatından bəzi ev sahibləri kirayə pulunun qızılla ödənməsi şərtləri qoymağa çalışır.

Tehran əyalətinin Əmlak Agentləri Birliyinin sədri Həsam Oqabai bildirib ki, mənzil bazarı İran iqtisadiyyatında fəaliyyətin təxminən 45 faizini təşkil edir. "Ölkəmizin iqtisadi vəziyyətini nəzərə alaraq, valyuta bazarında dəyişikliklər mənzil bazarına da təsir edir”.

Nəticədə, o cümlədən Dibaci Conubi, Şəhrək-e Qərb, Mirdamad və Firdövs-e Qərb daxil olmaqla, bəzi Tehran məhəllələrində icarəhaqqı iki dəfə artıb. Mərkəzi Bankın hesabatına görə, ötən il ərzində mənzil xərcləri ev təsərrüfatı gəlirlərinin 35 faizindən çoxunu təşkil edib.

Bu, son bir neçə ayda baş verən hadisələri əks etdirir, hökumət isə əmək haqqını artırmaq və ya inflyasiyaya nəzarət etməklə, bunun əleyhinə iş görə bilmir.

Nəticə: Tehrandakı ailələr icarə haqqının ödənilməsini kompensasiya etmək üçün başqa xərcləri azaltmaq məcburiyyətində qalıb və ya daha ucuz, məsələn, paytaxt xaricində yaşayış yerləri axtarmağa başlayıblar.

Oqabai deyir: "Təəssüf ki, son bir neçə ayda valyuta və qızıl bazarında kütləvi dalğalanmalara şahid olduq və bu, insanlar arasında psixoloji cəhətdən mənfi baxış yaradıb. Mənzil qiymətləri 50%, dollar və qızıl qiymətləri 150% artıb”.

Niyə mülk sahibləri qızıla meyl edib?

Esamil Cəlali paytaxtın zəngin Vənək məhəlləsindəki ev sahibidir. O, yalnız icarə haqqını artıran deyil, həm də ödəşmənin rial əvəzinə qızılla həyata keçirilməsini istəyən mülk sahiblərindən biridir.

Cəlalinin sözlərinə görə, perspektivli kirayədarlar bir ay ərzində 95 kvadratmetr mənzil icarəyə götürmək üçün iki sikkə ödəməyi tələb edirlər. "Bilirəm ki, bir çoxu bunu ödəyə bilməyəcək, lakin kirayəçilərimdən əldə edə biləcəyim valyutanın bir əvvələ nisbətən daha az dəyərdə olacağını gördüyüm üçün başqa seçimim qalmır. Mən rial qarşılığında mənzilimi icarəyə verməyə davam etdim, lakin sonra maliyyə itkisi ilə üzləşdim”.

Paytaxtın elit Vənək məhəlləsi