2022-ci il sentyabrın 15-16-da Səmərqənddə keçirilən ŞƏT sammitindən və ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının sədri Nensi Pelosinin 2022-ci il sentyabrın 18-də İrəvana səfərindən sonra, regionda hadisələr sürətlə və əvvəllər nəzərdə tutulmayan ssenari üzrə inkişaf etməyə başladı.

Çoxları üçün gözlənilmədən Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərindəki separatçılar və onların əlaltıları bu ərazilərin Rusiya Federasiyası tərəfindən ilhaqı ilə bağlı “referendum” sualı qaldırdılar. Üstəlik, rus işğalçılarının Zaporojye vilayət mərkəzinə və bu bölgənin əhalisinin çoxunun yaşadığı şəhərətrafı ərazilərə deyil, yalnız cənub hissəsinə nəzarət etmələrinə baxmayaraq, Zaporojye vilayətində də referendum elan edildi. Yəni hazırda Rusiya raketlərinin amansızcasına atəşə tutduğu Ukrayna Zaporojyesinin (Ukraynanın Kiyev, Xarkov, Odessa, Dnepr və Lvovdan sonra 5-ci ən böyük şəhəri) sakinlərinin referendum nəticələrinə görə, onların "Rusiyaya birləşməyə səs verdiyi" elan ediləcək və Rusiya Federasiyası onları “yeni vətəndaşları” kimi “qoruyacaq”.

“Referendumlar” 2022-ci il sentyabrın 23-27-nə təyin edilmişdi. 2022-ci il sentyabrın 21-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin müraciət edərək ölkədə “qismən” səfərbərlik elan etdi və bu, dərhal ümumi xarakter aldı.

Sözün əsl mənasında, rus ordusuna hamını "döyə-döyə" yığırlar: heç vaxt xidmət etməyənləri, xəstələri, əlilləri, çoxuşaqlı ailələrin atalarını və s. Rusiya Federasiyasında da işğalçıların qondarma separatçıların “DXR” və “LNR”-də təşkil etdiyi eyni qanunsuzluq təkrarlanır. Şahidlərin sözlərinə görə, bəzi kəndlərdə kişilərə küçədə rast gəlmək ümumiyyətlə mümkün deyil, burada yalnız qadınlar və uşaqlara rast gəlinir. Bütün kişilər səfərbər edilərək cəbhəyə “qırğına” göndərilib. Cəbhədəkilər on minlərlə ölürlər, çünki heç kimin ağlına belə onları hərbi əməliyyatlara hazırlamaq, lazımi qaydada silahlandırmaq, təchiz etmək gəlmir.

Eyni perspektiv Rusiya Federasiyasının “milli” respublikalarını da gözləyə bilər. Dağıstanda və digər Şimali Qafqaz respublikalarında, Tatarıstanda, Başqırdıstanda, Buryatiyada, Tuvada, Yakutiya-Saxada “qismən” deyil, bütün kişilərin tam səfərbər edilməsinə birbaşa göstəriş verilib. Artıq bu cür siyasətə qarşı etirazlar başlayıb, xüsusən Dağıstanda insanlar Rusiya Federasiyası xalqlarının planlaşdırılmış “etnogenosidi” haqqında danışmağa başlayıblar.

Bütün bu qanunsuzluqlara erməni və ermənipərəst media demək olar ki, reaksiya vermir. Sentyabrın 22-də Eçmiədzində əvvəlcədən elan edilmiş əlamətdar görüş demək olar ki, diqqətdən kənarda qaldı. Rusiyadakı erməni lobbisi ilə əlaqələri ilə tanınan bütün ermənilərin katolikosu II Qareginin sədrliyi ilə mətbuata qapalı keçirilən toplantıda Ermənistanın eks-prezidentləri Levon Ter-Petrosyan, Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan və keçmiş separatçı liderlər-qondarma “Artsax”çı Arkadi Qukasyan və Bako Saakyan iştirak ediblər.

Bu arada, əvvəllər deyilirdi ki, görüşdə ikinci “qərbyönlü” Kilikiya erməni katolikosu Birinci Aram da iştirak edəcək. Amma o son anda “nədənsə” iştirakdan imtina edib. Yaxud da “rədd edilib”. Həmçinin mətbuatda görüşdə qaldırılan mövzularla bağlı demək olar ki, heç bir təfərrüat açıqlanmayıb.

“Ermənistandakı hazırkı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparılıb. Görüşlərin davam etdirilməsi barədə qərar qəbul edilib”, deyə Eçmiədzin mətbuat xidməti görüşdən sonra qısa və quru şəkildə bildirib.

Lakin üzdə görünən əlamətlərlə çox narahatedici bir nəticə çıxarmaq olar. Həqiqətən  Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərində keçirilən qondarma “referendumlar”la və onların sonrakı ilhaqı ilə Cənubi Qafqazda gələcək ərazilərin yenidən bölüşdürülməsi və ilhaqları ilə bağlı ssenari həyata keçirilə bilər. Üstəlik, “beynəlxalq hüququn hərbi çəkmələri altında tamamilə tapdalanmış” presedenti yaradıla bilər. Və hər şey gözlənilmədən, sürətlə və birdən həyata keçirilə bilər.

Xatırladaq ki, hələ bu ilin yazında, Ukraynanın Xerson və Zaporojye vilayətlərinin işğal olunmuş ərazilərində mümkün “Rusiyaya birləşmək üçün referendumlar” yenicə müzakirə olunmağa başlayanda, Qarabağdakı rus sülhməramlılarının məsuliyyət zonasını əsl “Rusiyaya ümid” dalğası bürümüşdü. İş o yerə çatdı ki, Xankəndindəki məşhur “biz və dağlarımız” abidəsinin yanında Rusiya bayraqları ilə Z hərfi düzüldü. Bunu Kremlin baş təbliğatçısı Marqarita Simonyan “Qarabağ Rusiyadır” sözləri ilə coşqu ilə bəyan etdi.

Məhz o zaman Xankəndindəki separatçılar “Artsax” da “referendum” keçirib Ukraynanın işğal olunmuş rayonları kimi qondarma əraziləri  Rusiya Federasiyasına daxil ola biləcəklərini dedilər, çünki “ermənilərin Rusiyadan başqa ümidləri yoxdur”.

Lakin o zaman işğal olunmuş Ukrayna ərazilərində “referendum” məsələsi arxa plana keçdi. Və Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki son gərginlikdən və Ermənistan tərəfinin Rusiyanı hərbi əməliyyatlara cəlb etmək üzrə nəticəsiz cəhdlərindən sonra “ruslara ümid” açıq rusofobiya və “Rusiya Ermənistana və Artsaxa xəyanət etdi” çıxışları ilə əvəz olundu.

Nensi Pelosinin İrəvana səfəri zamanı Ermənistan şəhərlərinin küçələrində anti-Rusiya nümayişləri keçirildi. İndi Ermənistan hələ də Nensi Pelosinin “soyqırım” memorialındakı saxta göz yaşlarından sonra “Amerika dəstəyi” iddiasından eyforiyadadır. “Artsax”da, işğal olunmuş Ukrayna əraziləri ilə analoji olaraq “Rusiya Federasiyasına daxil olmaq üçün referendumun” keçirilə biləcəyi faktı haqda da susur. Amma açıq-aşkar Ermənistanın səfərbərlik resursunun Rusiya Federasiyasından Ermənistana “köçürülməsi” gedir.

Bəzi məlumatlara görə, Rusiya sərhədçiləri hətta səfərbərliyə düşən etnik ermənilərin də sərhədi heç bir problem olmadan keçməsinə icazə verir, Rusiya Federasiyasındakı digər millətlərin nümayəndələrini, xüsusən də gürcüləri və şimali qafqazlıları isə “saxlayırlar”. Eyni zamanda, Rusiya Federasiyasından gələn və hələ də Rusiya vətəndaşlığı olmayan ermənilərə Ermənistan Respublikasının “xarici pasportlarının paylanması” kampaniyası aparılır. “Erməni Ermənistanı müdafiə etməlidir” – bunu Rusiyadan birbaşa xaricə gedən, səfərbər olmaq istəməyən Rusiya Federasiyasının vətəndaşları olan ermənilərə deyirlər.

Şübhə etmirik ki, hadisələr sürətlə inkişaf etməyə davam edəcək. 2022-ci il sentyabrın 27-də “referendumlar” başa çatdıqdan sonra Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərinin əhalisi guya “Rusiya ilə birləşməyə” “səs verdiyi” açıqlanır. 28-29 sentyabr 2022-ci il tarixlərində bu ərazilərin Rusiya Federasiyasına birləşdirilməsi üçün bütün lazımi “rəsmiliklər” həyata keçiriləcək, o cümlədən işğaldan azad edilmiş Zaporojye də dərhal “Rusiyanın Ukrayna tərəfindən işğal olunmuş ərazisi” elan ediləcək.

Artıq sentyabrın 30-da Rusiya prezidenti Vladimir Putinin çıxışı anons edilib. Güman edilir ki, Ukraynaya öz qoşunlarını 24 saat ərzində "Rusiya Federasiyasının yeni bölgələrindən çıxarmaq" haqda ultimatum veriləcək. Əks halda, Rusiya Federasiyası rəsmi olaraq Ukraynaya müharibə elan edir və hərbi vəziyyət tətbiq edir. Həmçinin, son vaxtlar Kreml təbliğatçıları birbaşa deyirlər ki, yeni “rus torpaqlarını” “qorumaq” üçün Rusiya Federasiyası Ukraynaya nüvə zərbələri endirə bilər.

Əslində Kreml iflasa doğru gedir. Və bu sərsəm avantüra, xüsusən də nüvə şantajı, görünür, erməni lobbisinin təşəbbüsüdür. Hər halda, həmin Marqarita Simonyan artıq demək olar ki, hər gün-Rusiya Federasiyasının nüvə müharibəsindən başqa “başqa seçimi yoxdur” deyə açıqlama verir.

Görünən odur ki, referendum, Ukrayna ərazilərinin ilhaqı və nüvə şantajı ilə ortaya atılan siyasi avantyura uğur qazanarsa, Cənubi Qafqazda bu təcrübədən dərhal istifadə olunacaq. “Artsax” separatçıları da “erməniləri soyqırımdan xilas etmək” üçün “Rusiya Federasiyasına daxil olmaq” haqqında “referendum” elan edəcəklər. Üstəlik, Rusiya Federasiyasının sülhməramlıları artıq Azərbaycanın Qarabağ ərazisindədir. Rusiyada səfərbər olunanlar hesabına, “Ukrayna cəbhəsinə” köçürülmədən sonra azalmış sülhməramlıların təcili “yenidən təchizatı” həyata keçiriləcək. Dərhal sözdə sonra “referendum” “Artsaxın Rusiyaya birləşdirilməsini” elan edəcək və “sülhməramlılar” dərhal "işğalçıya" çevriləcək və “yeni Rusiya ərazisini, onun yeni vətəndaşlarını himayəyə alacaqlar”. Artıq Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstana qarşı nüvə şantajı başlayacaq. Eyni zamanda, Samtsxe-Cavaxetiyada erməni separatçılarının “Rusiya Federasiyasına qoşulması” ilə bağlı “referendum” sayəsində Rusiyadan Gürcüstan “dəhlizindən keçmək”lə "Artsaxa" bağlanmaq üçün hərbi əməliyyat işə salınır.

Belə bir ssenarinin tamamilə mümkün olması ermənipərəst mətbuatda yer alan bəzi materiallarla dolayısı ilə təsdiqlənir. Məsələn, gündəlik olaraq Gürcüstana qarşı birbaşa təhdidlər və “denasifikasiya” eyhamlarını özündə əks etdirən “Gürcüstan düşünməlidir: denazifikasiya gündəmdədir” adlı birbaşa hərbi təcavüzə eyham vuran aqressiv anti-Gürcüstan məqaləsi yayınlanıb. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Rusiya sərhəd xidməti tərəfindən Gürcüstan ərazisinə heç bir problem olmadan buraxılan erməni millətindən olan Rusiya Federasiyası vətəndaşları (Rusiya pasportlu etnik gürcülərdən fərqli olaraq) nədənsə həmişə daha uzağa-Ermənistana getmirlər, Gürcüstan ərazisində ilişib-qalırlar. Onların neçəsinin FSB agentləri və işğal halında dərhal aktivləşən təxribat qruplarının potensial üzvləri olduğunu heç kim bilmir.

Prinsipcə, belə bir ssenari yalnız Ukraynanın “şantaja itaət etdiyi”, Rusiya Federasiyasının təzyiqi ilə (nüvə təzyiqi də daxil olmaqla) təslim olduğu halda reallaşa bilər. Əks halda, o zaman Kremlin səfərbərlik və yeni ərazilərin ilhaqı ilə bağlı bütün avantürası tam çöküşlə başa çatacaq və Rusiyanın özünün dağılması prosesi başlayacaq. Ona görə də erməni lobbisi “gözləyir” və Ukrayna avantürasının uğurlu olacağına 100% əmin olana qədər “Artsaxın Rusiyaya qoşulması” ssenarisini işə salmır. Lakin onların hələ də “geri dönüş variantları” var. Amma bu dəfə Ermənistanın yeni ağası olan ABŞ-a arxalanırlar.

Георгий Мазниашвили,

Kavkazplus.com