Türk-İran əlaqələrinin Türk-Çin və İran-Çin əlaqələrinə necə təsir göstərdiyini təsvir etmək üçün bu üçlük arasında strateji əməkdaşlığa diqqət yetirilməlidir.

Türk-Çin diplomatik əlaqələri dörd çərək əvvəl – 4 Avqust 1971-ci ildə qurulub. İki ölkə, 2010-cu ilin oktyabr ayında Türkiyənin paytaxtı Ankarada elan olunduğu kimi, əlaqələri gücləndirəcəyini bəyan edib.

2013-cü ilin mart ayında Çin Türkiyənin 20-24 milyard dollar dəyərində ikinci nüvə stansiyasının inşasını təklif edib. 2013-cü ilin oktyabr ayında Çin şirkəti uzunmənzilli raket sistemi ilə əlaqədar tenderin qalib olub, ilk dəfə olaraq Çin NATO üzvünə raket satıb.

Türkiyə Çinlə nəyə nail olmaq niyyətindədir?

Ankara ənənəvi olaraq, uyğurların öz irqi, dini və mədəni kökləri ilə bağlı tələblərini dəstəkləyir. 2009-cu ilin iyul ayında çinli ekstremistlərlə qarşıdurmalarda uyğurların ölümü və xəsarətləri ilə bağlı Türkiyə və Çin arasında böhran yaşanıb. Türkiyə bu məsələni BMT Təhlükəsizlik Şurasına təqdim edilməsini tələb edib, lakin Pekin bunu digər ölkənin "daxili işinə” müdaxilə kimi təsvir edərək qarşı çıxıb.

O vaxtdan bəri Türkiyə və Çin ikitərəfli əlaqələri gücləndirməyə çalışıblar. Çünki Ankara Suriya məsələsi və İraqdakı terrorizmə görə Türkiyə sənayesinin böyük təsir göstərən neft və qaz tədarükünün pisləşəcəyindən qayğılanıb.

Beləliklə, Türkiyə bütün sahələrdə Çinin iqtisadi gücü, sənaye və texnoloji inkişafından faydalanmağı planlaşdırıb. Digər tərəfdən, Çin də başlıca olaraq Körfəz və qonşu Orta Asiya ölkələri ilə sıx əlaqələrindəki müxtəlif məsələlərdə Türkiyənin fəal regional və beynəlxalq rolundan istifadə etmək istəyib.

Çin prezidenti Si Zinpinin 2013-cü ilin mart ayında yenidən Çin rəhbərliyinə seçilməsi ilə iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığı gücləndirmək cəhdlərinə daha da təkan veriləcəyi gözlənilir.

Strateji əməkdaşlıq