“BİZƏ GÜLLƏ ATIRLAR, BAŞIMIZA OYUN AÇIRLAR” -
“AZƏRŞİN” ASC RƏHBƏRLİYİNİN QANUNSUZLUĞUNDAN ŞİKAYƏT VAR
İlk dəfə: Prezidentin təyyarəsi Füzulidən birbaşa Berlinə uçdu
FOTO
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Vidadi İsayev rayonu zibillik yuvasına çevirib -
Videofakt
SON DƏQİQƏ!
Sahir Rüstəmov vəzifəsindən AZAD EDİLDİ
Türkiyə Ermənistanla sərhədin açılması üçün şərt qoydu
İlham Əliyev Qırğızıstan Prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi -
FOTOLAR
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? -
AÇIQLAMA
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
Azərbaycanın ilk ombudsmanı vəfat etdi
Türkiyə vətəndaşını şantaj edən şəxs həbs edildi
Müdafiə nazirinin keçmiş müavininin 1 milyard rubl rüşvət aldığı deyilir
Əvvəlki
Sonrakı
Kəmaləddin Heydərova məxsus olduğu deyilən 357 milyonluq şirkət məhkəmə qarşısında
18-04-2024, 19:45
Paşinyan istefa verir
1-04-2024, 15:01
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
VƏTƏNDAŞLARIN NƏZƏRİNƏ: Artıq üç uşağı olan şəxslər...
14-03-2024, 23:00
Neft bazarında çalxalanma: Bahalaşma Azərbaycan üçün nə vəd edir?
11-03-2024, 15:40
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
Türkmənistanla Xəzər anlaşması
Azərbaycana hansı üfüqlər açır?
Elxan Şahinoğlu: “Azərbaycan Türkmənistanla ittifaq yaradır, bunda Türkiyə və Əfqanıstan da maraqlıdır”
Ötən ilin dekabrında Azərbaycan qazını Avropa bazarına çatdıran Cənub Qaz Dəhlizi meqalayihəsinin sonuncu mərhələsi də yekunlaşdı. TransAdriatik Qaz Boru Kəməri(TAP) ilə Azərbaycan qazının kommersiya nəqlinə başlanıldı.
Azərbaycanın enerji resurslarını dünya bazarına çıxarmaq istiqamətində atdığı addımlar regionda ölkəmizin nüfuzunun artmasına gətirib çıxarıb. Bunun nəticəsi olaraq 23 illik mübahisələrdən sonra Türkmənistan Azərbaycanın təklifini qəbul edərək mübahisəli neft-qaz yatağının birgə işlənməsinə razılıq verdi. Yanvarın 21-də bununla bağlı tərəflər arasında imzalanan anlaşma memorandumu regionda yeni ittifaqın formalaşması, yeni əməkdaşlıq perspektivlərinin yaranması deməkdir.
Bu fikirdə olan “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu bildirir ki, Azərbaycan və Türkmənistan müstəqilliklərini qazandıqdan sonra iki ölkə arasında münasibətlər gərgin idi:
“Azərbaycan neftçiləri 1989-cu ildə Xəzər dənizində neft yatağı aşkar etdilər. Azərbaycan neftçiləri bu yatağın adını ”Kəpəz" qoydular. Ancaq SSRİ 1991-ci ildə dağıldıqdan sonra Türkmənistan bu yatağın Xəzərin ona aid olan hissəsində olduğunu bildirdi. Türkmənistan həmin yatağa “Sərdar” adını verdi. Bu, iki dövlət arasında mübahisəyə səbəb oldu. Azərbaycanla Türkmənistan arasındakı mübahisə həm də Xəzərin statusuyla bağlı idi. Azərbaycan Rusiya və Qazaxıstanla Xəzər dənizində sərhədlərini müəyyənləşdirdi və müvafiq sənədlər imzalandı. Ancaq Xəzərin statusu müəyyənləşsə də, Azərbaycan Türkmənistanla sərhədi müəyyələşdirə bilmədi. Bir neçə il əvvəl Bakı ilə Aşqabad arasında danışıqlar intensivləşdi. Rəsmi Bakı Aşqabada təklif etdi ki, Xəzərdəki “Kəpəz” (“Sərdar”) yatağı birgə istismar edilsin. Nəhayət, Aşqabad bu formula razılaşdı. 21 yanvarda iki dövlət arasında imzalanan memorandum tarixi hadisədir. Birincisi, Azərbaycan və Türkmənistan yeni yatağa “Dostluq” adını qoydular. Hər iki dövlət bu yatağı birgə işlədəcək və gəlirləri bölüşəcəklər.
İkincisi, bu yataqdan əldə edilən neft və qaz Azərbaycan üzərindən Türkiyə və Avropa ölkələrinə nəql ediləcək. Üçüncüsü, yataqla bağlı razılaşmadan sonra Bakı və Aşqabad Xəzər dənizində sərhədlərini də müəyyənləşdirə bilərlər. Bundan sonra iki ölkə arasında sonuncu mübahisə də həll olunacaq. Dördüncüsü, sərhədlə bağlı sənəd imzalanandan sonra Azərbaycanla Türkmənistan Xəzərin dibi ilə boru xəttinin tikintisi danışıqlarına da başlaya bilərlər. Bu hamının xeyrinədir. Azərbaycan, Türkiyə və Avropa İttifaqı Türkmənistan qazının TAP və TANAP boru xətləri ilə daşınmasını istəyirlər. Bu, həmin boru xətlərinin daşınma həcmini artıracaq. Bundan sonra TAP və TANAP Rusiyanın “Şimal axını” və “Türk axını” boru xətləri ilə rəqabət apara biləcək".
Ekspert qeyd edir ki, Azərbaycanla Türkmənistan arasında “Dostluq” yatağı (“Kəpəz” - “Sərdar”) ilə bağlı danışıqlar məxfi aparılıb: “Doğru strategiya idi. Çünki Bakı və Aşqabad xarici qüvvələrin sənədin imzalanmasına mane ola biləcəklərindən ehtiyat edirdilər. Rusiyadakı mərkəzlər imzalanan sənəddən məmnun qalmayacaqlar. Çünki həmin mərkəzlər Türkmənistan qazının Xəzərin dibi ilə Azərbaycan və Türkiyə üzərindən Avropa ölkələrinə daşınmasına qısqanc yanaşırlar. ”Dostluq" yatağı ilə bağlı memorandumun müharibədən sonra imzalanması Azərbaycana əlavə siyasi divident də qazandırdı. Azərbaycan həm müharibədə qələbə qazandı, həm də dostlarının sayını artırdı. Azərbaycan Türkmənistanla ittifaq yaradır. Bu ittifaqda Türkiyə və Əfqanıstan da maraqlıdırlar".
Qeyd edək ki, dekabrın axırlarında ABŞ Konqresi Rusiyanın iki mühüm enerji layihəsinə qarşı sanksiyaları gücləndirməyi nəzərdə tutan müdafiə büdcəsini qəbul edib. Büdcə sənədində Rusiyanın öz qazını Ukraynadan kənar ərazilərdən Avropa bazarına çatdırmaq üçün inşa etdiyi “Şimal Axını-2" və ”Türk axını" layihələrinə qarşı sanksiyaların dərinləşdirilməsi nəzərdə tutulub. Bu layihələrin hər ikisinin birinci mərhələsi - nəzərdə tutulan 2 kəmərdən biri artıq istismara verilib. “Türk axını” üzrə ikinci kəmərin çəkilişinə hələ hazırlıqlar gedir, amma “Şimal Axını-2" xətti üzrə kəmərin fiziki çəkiliş işləri 94 faiz yekunlaşıb. Rusiyanın ən böyük mavi yanacaq layihələrindən biri olan kəmər Baltik dənizinin dibi ilə iki xətlə son məntəqə olan Almaniya ərazisinə ildə 55 milyard kubmetr qaz çıxarmaq gücündədir. Kəmərin 2020-ci ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulurdu, lakin ABŞ sanksiyalarına görə 2019-cu ilin dekabrında İsveçrənin ”Allseas" şirkəti sualtı borudüzmə əməliyyatlarını dayandıraraq layihədən çıxmaqla tikintinin tamamilə dayanmasına səbəb oldu.
2020-ci ilin dekabrında Rusiya öz gəmiləri vasitəsilə borudüzmə əməliyyatlarını bərpa etdi. Hazırda kəmərin tamamlanması üçün Almaniya sularına 30, Danimarka sularında isə 120 km hissədə boruların düzülməsi işləri qalıb. ABŞ-ın yeni müdafiə büdcəsində bu işlərin icrasında, həmçinin kəmərin sınaq, sınaqdan sonra sertifikatlaşdırma və istismara qəbul prosesində iştirak edəcək bütün şirkətlərə sanksiyaların tətbiq olunması nəzərdə tutulur. Bu isə o deməkdir ki, hətta Rusiya öz gücünə kəməri başa çatdırsa belə, ABŞ onun istismara verilməsinin qarşısını almaqda qərarlıdır: Avropa Birliyinin qərarına əsasən Birlik ərazisində heç bir analoji kəmər beynəlxalq dərəcəli şirkətlər tərəfindən sınaqdan keçirilib, sertifikatlaşdırılmadan keçmədən istismara verilə bilməz.
ABŞ-ın sanksiya xəbərdarlığından sonra yanvarın əvvəlində beynəlxalq sertifikatlaşdırma şirkəti olan Det Norske Veritas (DNV GL) “Şimal Axını-2" kəməri ilə bağlı bütün sertifikatlaşdırma prosesindən kənara çəkildiyini bəyan edib. Daha sonra İsveçrənin ”Zurich Insurance Group" “Şimal Axını-2" layihəsindən çıxdığını açıqlayıb. Layihədən uzaqlaşan daha bir beynəlxalq şirkət Danimarkanın ”Ramboll" konsaltinq şirkəti olub.
Bir neçə gün əvvəl ABŞ borudüzmə işlərinə cəlb olunmuş Rusiya gəmisi “Fortuna” və onun məxsus olduğu “KBT-Rus” şirkətini sanksiya siyahısına daxil edib. Bundan sonra Almaniyanın “Bilfinger SE” konserni kəmərin tikintisi işlərindən çıxıb. Rusiyalı müxalifətçi Aleksey Navalnının həbsi Avropada da “Şimal Axını-2"yə qarşı hücumları artırıb. Belə ki, yanvarın 21-də Avropa Parlamenti bu həbsə cavab olaraq layihənin icrasının bloklanmasını tələb edən qətnamə qəbul edib. Avropalı parlamentarilər Avropa Birliyindən Rusiyaya qarşı digər iqtisadi sanksiyaların da sərtləşdirilməsini tələb ediblər.
Bir neçə gün əvvəl Vaşinqton layihədə Rusiyaya kömək etdiklərini düşündüyü Avropa şirkətlərini yenidən təhdid edib. “Reuters” ABŞ Dövlət Departamentindəki mənbəyə istinadla bildirir: “Biz onları risk barədə xəbərdar etməyə və çox gec olmadan iş birliyindən imtina etməyə çağırırıq”. Agentliyin məlumatına görə, yaxın günlərdə Ağ Ev “arzu olunmayan” şirkətlərin siyahısını açıqlayacaq.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi isə bildirib ki, “Vaşinqton ”Qazprom"un Qərbi Avropa tərəfdaşlarına nə qədər təzyiq göstərir-göstərsin, Moskvanın “Şimal axını-2" layihəsinin uğurla tamamlanacağına şübhəsi yoxdur”.
Rusiya ekspertləri hesab edirlər ki, ABŞ sanksiyalarına baxmayaraq, Almaniya layihəni dəstəkləməyə davam edərsə, kəməri istismara vermək mümkün olacaq. Belə ki, Almaniya “Şimal axını-2"ni hələ də iqtisadi layihə hesab etdiyindən, ABŞ-dan kənar ərazilərə şamil olunan sanksiyaları qəbul etmir. Bu məsələni Almaniya Nazirlər Kabinetinin rəsmi nümayəndəsinin müavini Ulrike Demmer də bu günlərdə yada salıb.
Yanvarın əvvəlində Almaniyanın Meklenburq federal əyalətinin parlamenti regional hökumətin “İqlim və Ətraf Mühitin Mühafizəsi” ətraf mühit fondunun yaradılması ilə bağlı təşəbbüsünü səs çoxluğu ilə dəstəkləyib. Əslində bu fond ABŞ-ın sanksiyalarından yayınmaq üçün qurulub. Qurum tikinti üçün lazım olan avadanlıqları ala biləcək. İlk növbədə, boru kəmərinin ətraf mühit üçün təhlükə yaratmadığını qəbul edəcək. Almaniyanın “Bild” qəzetinin yazdığına görə, bu, “Şimal axını-2" layihəsini ”ətraf mühitin qorunmasının əsas elementi" kimi təsnif etməyə imkan verəcək. Fond istisnasız olaraq “Şimal axını-2" layihəsinə cəlb olunan kommersiya şirkətlərini qeydiyyata almaq niyyətindədir. Sanksiyalarla təhdid olunan şirkətlər Rusiya tərəfi ilə həmin kommersiya qurumlarının təqdim etdiyi iqtisadi alətlər vasitəsilə qarşılıqlı əlaqədə olacaq.
Yanvarın 15-də BSH sırf Almaniya iqtisadi ərazilərində “Şimal Axını-2" layihəsi çərçivəsində mayın sonunadək 30 km-lik ərazidə suda borudüzmə işlərinə icazə verib. Lakin Almaniyanın Deutsche Umwelthilfe (DUH) ekoloji təşkilatı və Təbiəti Mühafizə İttifaqı Federal hökumətin gəmi tikintisi və hidroqrafiya idarəsi(BSH) ”Şimal Axını-2" layihəsi üçün tikinti işlərinə icazə sənədinə qarşı çıxıblar. DUH-da bildiriblər ki, gəmiçilik və hidroqrafiya idarəsi icazə sənədi verərkən ətraf mühitin və iqlimin mühafizəsi ilə bağlı arqumentləri nəzərə almayıb. Almaniya mətbuatının yazdığına görə, ekoloji təşkilatların etirazı olduğuna görə verilən icazə rəsmi qüvvəyə minə bilməz.
Beləliklə, ABŞ Balkanlarda Azərbaycan qazına birbaşa rəqib olacaq “Türk axını” layihəsinə, həmçinin Rusiyanın Avropa qaz bazarından sıxışdırılması planına uyğun olaraq “Şimal Axını-2" layihəsinə qarşı sanksiyaları getdikcə sərtləşdirir. Bu isə Avropa bazarında Azərbaycan və Azərbaycan üzərindən ötürülən qaza tələbatı artıracaq mühüm amillərdir. Türkmənistanla Azərbaycan mübahisəli yataqla bağlı arasında əldə olunan razılaşma, həmçinin yükdaşımalar sahəsində əməkdaşlığın sürətlə dərinləşməsi tezliklə Türkmənistan qazının da Cənub Qaz Dəhlizi ilə Avropaya çatdırılması ehtimalını gücləndirir.
Oxşar Xəbərlər
Azərbaycan və
30 İLLİK "KƏPƏZ" MÜNAQİŞƏSİ DƏ HƏLLİNİ TAPDI -
Cənub Qaz Dəhlizi yekunlaşır -
İtaliya şirkətləri işğaldan
Xəbər lenti
Damla görün kiminlə evlənib
“BİZƏ GÜLLƏ ATIRLAR, BAŞIMIZA OYUN AÇIRLAR” -
“AZƏRŞİN” ASC RƏHBƏRLİYİNİN QANUNSUZLUĞUNDAN ŞİKAYƏT VAR
Küçədə benzin töküb sevgilisini yandırdı
İlk dəfə: Prezidentin təyyarəsi Füzulidən birbaşa Berlinə uçdu
FOTO
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Vidadi İsayev rayonu zibillik yuvasına çevirib -
Videofakt
Paltarlarınızı ağappaq edəcək ÜSUL
SON DƏQİQƏ!
Sahir Rüstəmov vəzifəsindən AZAD EDİLDİ
Kişi xəyanətini etiraf edən arvadını boğub öldürdü
Türkiyə Ermənistanla sərhədin açılması üçün şərt qoydu
İlham Əliyev Qırğızıstan Prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi -
FOTOLAR
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? -
AÇIQLAMA
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
Azərbaycanın ilk ombudsmanı vəfat etdi
Xocalıda insan qalıqları aşkar edilib -
FOTO
Türkiyə vətəndaşını şantaj edən şəxs həbs edildi
Müdafiə nazirinin keçmiş müavininin 1 milyard rubl rüşvət aldığı deyilir
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır –
RƏQƏMLƏR
ŞAD XƏBƏR! Laçına yol açıldı...
İlham Əliyev quru sərhədinin açılması ilə bağlı danışıb
Prezident İlham Əliyevin uğurla keçən Moskva görüşü
Dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı təhlükəsizlik
Müstəqillik illərində Azərbaycan ilə Rusiya arasında əlaqələr daha da inkişaf edib
Rusiya və Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı
Hərbi qəniməti ŞƏXSİ MALI kimi istifadə etdi və... -
İTTİHAM VAR...
"WhatsApp"dan hamını sevindirəcək YENİLİK: Artıq internet olmadan... +
FOTO
TƏCİLİ!
Fransa təyyarəsi Bakı hava limanında qəza enişi etdi
Yeni qərar bazarı silkələdi:
Azərbaycanda ət bahalaşacaq
Bu dərmanlarla bağlı qadağa ləğv edilir
Göygöl Suvarma Sistemləri İdarəsinin 1 milyon manatlıq tenderinin adı var, özü yox… -
İLGİNC FAKTLAR
Əfv Məsələləri Komissiyasının növbəti iclası keçirilib
Sabiq baş pediatr özünü güllələdi -
RƏSMİ AÇIQLAMA
Prezident İlham Əliyevin Moskvada Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin ilə görüşü
Rusiya ilə Azərbaycan arasında əlaqələr möhkəmləndirilir
Prezident 2 fərman imzaladı
Bu ərazilərə DOLU düşəcək, YAĞIŞ yağacaq -
Sabahın HAVASI
Ayın 25 və 26-sı ilə bağlı
CİDDİ XƏBƏRDARLIQ
Qadını benzinlə yandırdığı deyilən gənc vəzifəli şəxsin oğlu imiş
İlham Əliyev Sadır Japarovu qarşıladı
FOTOLAR
Paytaxtın bu ərazilərində yeni parklar salınacaq -
2026-cı ildən...
45 yaşlı kişinin qaçırdığı qız ailəsinə qaytarıldı -
Yenilənib
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başlayıb
Görün Bayden 32 il əvvəl Azərbaycana hansı pisliyi edib -
Faktlar açıqlandı
Təhsildəki kütləvi repititorluq... -
Məktəblər NƏ İŞƏ YARAYIR?
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var -
Ramiz Mehdiyevin qohumudur
Vətən müharibəsi qazisi Türkiyədə öldü -
FOTO
"3 müəllimə tarix dərsini pozaraq sinifə daxil olub, övladımı təhqir və təhdid ediblər" -
ŞİKAYƏT / FOTO
Gürcüstandan idxal qadağası:
qoyun əti bahalaşacaq
Ermənistandan Rusiyaya növbəti rədd cavabı
Professorla Ali Attestasiya Komissiyası arasında nə baş verib?
PRİZMA
Ənvər Börüsoyun adı gələndə…
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
"Rusiyanın bu ildən salamat çıxa biləcəyinə çox böyük şübhəm var" -
XAQANİ CƏFƏRLİ
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Damla görün kiminlə evlənib
Paltarlarınızı ağappaq edəcək ÜSUL
Xocalıda insan qalıqları aşkar edilib -
FOTO
"WhatsApp"dan hamını sevindirəcək YENİLİK: Artıq internet olmadan... +
FOTO
Ayın 25 və 26-sı ilə bağlı
CİDDİ XƏBƏRDARLIQ
Paytaxtın bu ərazilərində yeni parklar salınacaq -
2026-cı ildən...
{sape_links}{sape_article}