Müasir zamanda həyat şərtləri və həyatdan gözləntilər dəyişdikcə erkən nikahların azaldığını görürük. Bugünkü təhsilli gənclər evlilik qərarlarını universitet və iş həyatlarını tənzimlədikdən sonra verirlər.

Demir vurğulayıb ki, ailə həyatı qurmaq üçün sabit yaş dövrünü demək çətindir: "Çünki bu, hər kəs üçün fərqlidir. Evlilik üçün əsas meyar özünü hazır hiss etməkdir. Hazır hiss etmək, fərdin karyera, sosial və emosional şərtləri və prioritetlərinin tamamlanmasıdır. Bu bəzən 20, bəzən 30 və ya 40 yaş ola bilər. Sağlam bir evliliyin təməli üçün atıla biləcək ən düzgün addımlardan biri, çevrənin qoyduğu şərtlərə görə deyil, şəxsi şərtlərinə uyğun zamanda evlənmək qərarına gəlməkdir. 20 yaşında özünü ailə həyatı üçün hazır hiss edənlər üçün bu yaş dövrü idealdır. Özünü 40 yaşında hazır olduqlarını hiss edənlər və bu yaşda xoşbəxt ailə həyatı quranlar da var... Bu mərhələ getdikcə daha yaşlılara keçməkdədir. Mədəniyyətimiz üçün bu keçid mərhələsidir və ailə həyatı üçün yaş həddinin gec olduğunu düşünən cəmiyyətimiz zamanla artan bu yaş həddini normal hesab edəcək”.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin nümayəndəsi Seymur Məmmədov Musavat.com-a bildirib ki, müasir zamanda hələ də erkən nikahların qalması bəzi valideynlərin, əhali qruplarının qanunvericilikdə baş vermiş dəyişikliklərdən məlumatlı olmaması ilə əlaqədardır: "Erkən nikah probleminin aradan qaldırılması üçün Komitə tərəfindən daim maarifləndirmə işləri aparılır. Müxtəlif illər ərzində Komitə beynəlxalq təşkilatlarla, QHT təşkilatları ilə bu istiqamətdə maarifləndirmə tədbirləri keçirib”.

Erkən nikahlarla bağlı statistik məlumata gəlincə, S.Məmmədov bildirib ki, 15-17 yaşda qızlardan doğulmuş uşaqların sayı 2011-ci ildə 4392 nəfər təşkil edibsə, 2018-ci ildə 2129 nəfər təşkil edib: "Erkən nikahların sayı kifayət qədər aşağı düşüb və ailə qurarkən 18 yaşın bir yaş azaldılması nəzərə alınmaqla 2011 –ci ildə 5138 erkən evlilik var idisə, 2018-ci ildə 338 nəfər təşkil edib”.

Komitə nümayəndəsi diqqətə çatdırıb ki, bizim Ailə Məcəlləmizdə erkən nikahlara dair valideynlərin hüquq və vəzifələri ilə bağlı kifayət qədər maddələr təsbit olunub: "Burada əsas məsuliyyət valideynlərin üzərinə, digər halda həmin ərazidə fəaliyyət göstərən icra hakimiyyətlərinin üzərinə düşür. Ailə Məcəlləsinin 51.6-cı maddəsində göstərilir ki, uşaqların mənəvi və fiziki sağlamlığına təhlükə yaradan hallardan, o cümlədən həmin uşaqların qanunlarını pozulmasından xəbərdar olan vəzifəli və digər şəsxlər bununla bağlı məlumatı əldə etdikdə həmin uşağın yaşadığı yerin aid olduğu icra hakimiyyətinə müraciət etməlidir. İcra Hakimiyyəti bu cür məlumatı aldıqdan sonra həmin uşağın taleyi ilə bağlı hər hansı tədbirləri görməyə borcludur”.

Məmmədov qeyd edib ki, hər bir şəxs 18 yaşına çatdıqdan sonra həm Uşaq Hüquqları Haqqında Konvensiyasına, həm də "Uşaqlar haqqında" qanuna əsasən uşaq statusunu itirir və yeniyetmə bir gəncə çevrilir: "Qanun da imkan verir ki, onun hüquq və azadlıqları, söz azadlığı təmin olunsun, ailədə onun hüquqlarına hörmətlə yanaşılsın. Valideynlər qanundan irəli gələrək uşaqların hüquqlarını təmin etməli, onların hüquqlarına hörmət etməlidirlər. Eyni zamanda gənclərin də qanunvericikliklə müəyyən olunmuş yaş həddinə çatdıqda kiminlə ailə quracağına dair özlərinin fikir bildirmək hüququ var”.

2011-ci ildə ailə məcəlləsinə dəyişiklik olundu və qadınlar üçün nikah yaşı 18-ə qaldırıldı. Hazırda ailə məcəlləsinə əsasən ölkədə qadın və kişilər üçün nikah yaşı 18 yaş təşkil edir. Ancaq zərurət yarandıqda 18 yaş müvafiq yerli icra hakimiyyətinin tövsiyyəsi ilə 1 yaş azaldıla bilər.

Mütəxəssislər onu da qeyd edir ki, erkən nikah, bu yaşlarda doğuş və ya abort tam formalaşmamış qadın orqanizmi üçün zərərli, hətta təhlükəli də ola bilər. Bədənin yetkinlik yaşına gəlmədən cinsi əlaqə yaşamaq qızların bədənlərində bir çox xəstəliklərə səbəb ola bilər. Hamiləlik dövründə isə yetkinləşməyən qızlar və uşaqları 50 faiz ölüm riski ilə üzləşirlər.