Stratejik Tərəfdaşlıq: Enerji və Nəqliyyatda Əməkdaşlığın Gücü
Regional Sülh və Təhlükəsizliyə Qatqı: Ortaq Səylər və Uyumluluq
Xəzər Dənizində Sülh və Sabitlik Ümidinin Işıqları: Azərbaycan və Gürcüstan
Gələcəyə Baxış: Yeni Fürsətlər və Ortaq Hədəflər
Azərbaycanın NATO ilə Əməkdaşlığının Enerji Təhlükəsizliyinə Təsiri
NATO-Azərbaycan Münasibətləri və ErmənistanlaMünasibətlərin İnkişafı
Gənclik və NATO: Azərbaycanda Gənclik Proqramlarıvə Təhsil Fəaliyyətləri
Azərbaycan'ın Avro-Atlantik İnteqrasiyası və NATO iləƏməkdaşlığı
Qaradağda 10 min manatlıq oğurluq olub
Bu rayonlara qar yağıb
Paşinyanın Azərbaycanla sərhəddə 3.5 saatlı qapalı görüşü
Sabahdan 7 günlük Novruz tətili başlayır
Əvvəlki
Sonrakı
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
VƏTƏNDAŞLARIN NƏZƏRİNƏ: Artıq üç uşağı olan şəxslər...
14-03-2024, 23:00
Neft bazarında çalxalanma: Bahalaşma Azərbaycan üçün nə vəd edir?
11-03-2024, 15:40
"Azəriqaz" İstehsalat Birliyi sədrinin vəzifəsindən azad olunduğu deyilir
7-03-2024, 19:39
"İstəməzdik ki, Ermənistan da Ukraynanın taleyini yaşasın"
- Rusiya
6-03-2024, 16:45
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
Milyonlarla vəsait əldə edən şirkətlərin BENEFİSİAR SAHİBİ
Benefisiar sahiblik məlumatlarının açıqlanması həm hökumət, həm vətəndaş cəmiyyəti, həm də sadə vətəndaş üçün faydalı olacaq
Uzun illər neft, qaz və mineral ehtiyatlarla zəngin olan əksər ölkələrdə yoxsulluq, mübahisə və korrupsiya halları müşahidə olunub. “Resurs lənəti” adlanan bu hal çox vaxt şirkətlərin hökumətə ödənişləri və hökumətin şirkətlərdən daxilolmaları sahəsində şəffaflıq və hesabatlılığın çatışmazlığı ilə səciyyəvi olub. Bu sahədə çatışmayan şəffaflıq və hesabatlılığın təmini məqsədi ilə 2002-ci ildə yeni təşəbbüs irəli sürüldü. Neft, qaz və mədən sənayesində şəffaflıq üzrə qəbul olunan bu qlobal standart Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü (MHŞT) adlandırıldı. MHŞT təbii ehtiyatlarla zəngin ölkələrdə neft, qaz və mədən sənayesi şirkətlərinin hökumətə etdiyi ödənişlərin, hökumətin əldə etdiyi gəlirlərin ictimaiyyətə tam açıqlanması və yoxlanılması yolu ilə təkmilləşdirilmiş idarəetməni dəstəkləyir. 2016-cı il fevralın 24-25-də Limada keçirilən MSŞT üzrə 7-ci Beynəlxalq Konfransda Standartda bir sıra əhəmiyyətli dəyişikliklər edildi. Standartın yeni redaksiyasında MSŞT Hesabatında əks olunmalı məlumatlara qarşı tələblər daha konkretləşdirilib sistemləşdirildi. Standartın 2.5-ci bəndinə əsasən, MSŞT razılaşdı ki, 1 yanvar 2020-ci il tarixinədək bütün iştirak edən ölkələr mədən aktivləri üçün tenderdə iştirak edən, bu sahədə fəaliyyət göstərən və ya investisiya yatıran hüquqi şəxslərin öz benefisar sahiblərinin kimliyini açıqlasınlar. Bundan əlavə, siyasi xadim olan benefisiar sahiblər də müəyyən olunmalı və təklif edilən çərçivə daxilində açıqlanmalıdır.
Azərbaycanın MHŞT-də İLKləri benefisar sahibliyə aid olmadı
Azərbaycan 2003-cü ildə MHŞT-yə ilk qoşulan, 2005-ci ildə dünyada MHŞT üzrə hesabatı ilk çap edən və 2009-cu ildə Tamhüquqlu üzv statusunu əldə etmiş ilk ölkə olub. 2003-2015-ci illər ərzində Azərbaycan 20 MHŞT hesabatı açıqlayıb. Respublikamızda yerli vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyətinə yaradılan problemlər səbəbindən Beynəlxalq İdarə Heyətinin 15 aprel 2015-ci il tarixli toplantısında Azərbaycanın statusu tam hüquqlu üzvdən namizəd səviyyəsinə endirilib. Bundan sonra Azərbaycan 2017-ci ilin martında MHŞT-ni rəsmi şəkildə tərk edib. Buna baxmayaraq Azərbaycan MHŞT prinsiplərinə sadiq qaldığını bildirib. Azərbaycan Prezidentinin 5 aprel 2017-ci il tarixli Fərmanda Azərbaycanın hasilat sənayesində şəffaflıq və hesabatlılıq standartlarının beynəlxalq prinsiplər əsasında davam etdirilməsi əksini tapıb. Bu beynəlxalq prinsiplərdən biri də benefisiar sahibliyin açıqlanmasıdır.
Benefisiar sahiblik nədir?
2016-cı ildə qəbul edilən yeni Standartda işlədilən “Beneficial ownership” termini “Benefisiar sahiblik” kimi tərcümə edilib. Amma Azərbaycan qanunvericiliyində “benefisiar sahib” anlayışı yoxdur. Qanunvericilikdə əksini tapan “Benefisiar mülkiyyətçi” anlayışı isə hazırda dünyada qəbul olunan “benefisiar sahiblik” anlayışını tam əhatə etmir.
Benefisiar sahiblik nəticə etibarilə şirkətin sahibi və şirkətdən və ya kommersiya fəaliyyətindən maliyyət şəklində fayda əldə edən şəxslərə işarə edir. Başqa sözlə hüquqi şəxsin və ya hüquqi cəhətdən məcburi sövdələşmənin “benefisiar sahib”i sahibliyin və ya nəzarətin birbaşa və ya dolayı olmasından asılı olmayaraq son nəticədə bu hüquqi şəxsə və ya hüquqi sövdələşməyə sahib olan və ya ona nəzarət edən fiziki şəxslərdir.
Avrasiya Hasilat Sənayesi Bilik Mərkəzinin direktoru İnqilab Əhmədov da deyir ki, ilk öncə məfhumunun qanuna gətirilməsi və dəqiq anlayışının verilməsinə ehtiyac var: “İlk öncə benefisiar sahibliyin prinsipləri və əhatə dairəsi dəqiqləşdirilməlidir. Daha sonra benefisiar sahibliyi hansı şirkətlərin açıqlanması dairəsi müəyyənləşdirilməlidir. Həmçinin, açıqlanacaq məlumatların strukturu, hansı məlumatları əhatə dairəsi təsdiqlənməlidir. Sonda isə məlumatların yayımlanması və monitorinqi əhatə olunmalıdır”.
Kimlər benefisiar sahib hesab olunur?
Kimlərin benefisiar sahib olması ilə bağlı fərqli fikirlər olsa da, son faydalanan fiziki şəxslər olması əksəriyyət tərəfindən qəbul olunur.
“Konstitusiya” Araşdırmalar Fondunun prezidenti Əliməmməd Nuriyev qeyd edir ki, Azərbaycan qanunvericiliyində “benefisiar mülkiyyətçi” anlayışı olsa da, hazırda beynəlxalq sistemdə qəbul olunan “Benefisiar sahiblik” anlayışının açıqlanmasına ehtiyac var: “Sahiblik mülkiyyət hüququnun elementlərindən biridir. Bu termindən də istifadə etmək olar. Amma “mülkiyyətçi” deyəndə həm də hüquqi şəxslər nəzərdə tutulur. Bu mənada “Benefisiar sahiblik” anlayışına uyğun termin qanunvericiliyə gətirilib məzmununun açıqlanmasına ehtiyac var”.
İqtisadçı ekspert İnqilab Əhmədovu sözlərinə görə, “Benefisiar sahib” fiziki şəxsdir: “Şirkətə münasibətdə mənfəət sahibi birbaşa və ya dolayısı yolla korperasiyaya nəzarət edən fiziki şəxs və fiziki şəxslərdir. Bəzən olur ki, cari fəaliyyətdə bu adam görünmür. O, gələcəkdə bu şirkətin böyüməsindən sonrakı faydanı gözləyir. Beynəlxalq səviyyədə benefisiar sahib son faydalanan şəxsi nəzərdə tutur. Birmənalı demək olmaz ki, dövlət reystrində olan şəxslər mütləq faydalanan şəxsdir. Reystrdə adı keçən həmin şəxslər son faydalanan ola da bilər, olmaya da bilər. Bu məsələdə gələcəkdə iqtisadi faydaya da baxmaq lazımdır. Çünki şirkətin böyüməsi son faydalanana daha sərfəlidir və bəzən onlar kənarda dayanıb böyüməsini gözləyirlər. İlk mərhələdə kənarda dayanan şəxs etibarnamə və digər vasitəsilə nəzarəti əlində saxlamağa çalışır”.
Benefisiar sahibliyin açıqlanmasının faydaları
Benefisiar sahibliyin açıqlanması ilə bağlı təşəbbüsdə iştirak edən 50-dən artıq ölkə 2020-ci il yanvarın 1-dən benefisiar sahiblik məlumatını açıqlamağa başlayıb. Bəzi ölkələr isə artıq bir neçə ildir bu prosesə başlayıb. Azərbaycana daha yaxın Ukrayna, Qırğızıstan və Monqolustan artıq bir neçə ildir bu məlumatları açıqlayır.
Benefisiar sahibliyin hesabatlılığı rejiminin həddinin səviyyəsinə fərqli yanaşmalar var və hədlər 5 faizdən 25 faizədək dəyişir. Azərbaycanda hasilat sənayesində Siyasi Nüfuz Sahibləri üçün 5 faiz, fiziki şəxslər üçün 20 faiz məqbul hesab edilir. Birgə müəssisə olduğu təqdirdə, müəssisə daxilindəki hər qurum öz benefisiar sahiblərini açıqlamalıdır. Amma agentlər, nominal payçılar, trast idarəçiləri və digər vasitəçilər benefisiar sahib hesab edilmirlər.
Benefisiar sahibliyin açıqlanması maraqlı tərəflərə əslində kimin hasilat sənayesində qazanılan gəlirdən faydalandığını və ya sektorda iştirak edən şirkətləri idarə etdiyini və hesabatlılığı artırdığını müəyyənləşdirməyə imkan verir. Benefisiar sahibliyin açıqlanması gəlirin həqiqi benefisiarlarının qeyri-şəffaf qurama şirkətlərin arxasında gizlənməyinin və ya gəlirin hesabatının verilməsindən və vergidən yayınma, maraqlar toqquşmasının gizlədilməsi və ya çirkli pulların yuyulması, korrupsiya fəaliyyəti ilə məşğul olmaq və ya maliyyə cinayəti və ya zorakılıq, o cümlədən terrorizm fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün qarışıq korporativ və ya digər hüquqi strukturlardan istifadə etməsinin qarşısını alır. Benefisiar sahibliyin açıqlanması, həmçinin, maraqlı tərəflərə kimin hasilat sənayesinə investisiya qoyduğunu və siyasi nüfuz sahibləri (SNS-lər) ilə hər hansı əlaqənin olub-olmadığını görmək üçün şəffaf baxış təmin edir, beləliklə lisenziyalaşdırmada potensial maraqlar toqquşmasının qarşısının alınmasına imkan yaradır.
Korrupsiyaya son, şəffaflığa dəstək
Əliməmməd Nuriyev hesab edir ki, benefiasar sahiblik məlumatlarının açıqlanması şəffaflıq, açıqlıqla yanaşı, həm də biznes mühitinin yaxşılaşdırılması üçün əhəmiyyətlidir: “Hesab edirəm ki, bununla bağlı açıq reystr olmalıdır. Bu açıqlıq məhdud dairə üçün yox bütövlükdə bütün ölkə vətəndaşları üçün əlçatan olmalıdır. Ölkənin beynəlxalq imici, əlavə investisiyaların cəlbi, vergidən yayınmanın qarşısının alınması, korrupsiya risklərinin azaldılması baxımından da benefisiar sahiblik məlumatlarının açıqlanması əhəmiyyət daşıyır”.
Ekspert İnqilab Əhmədov deyir ki, benefisiar sahiblik məlumatlarının açıqlanmasının həm vətəndaşa, həm hökumətə, həm də vətəndaş cəmiyyətinə faydası var: “Koronavirisun gətirdiyi məhdudiyyətlər bu məsələni daha da aktuallaşdırır. İlk növbədə benefisiar sahibliklə bağlı məlumatların açıqlanması hökumət üçün faydalıdır. Hökumət nə qədər məlumatlı olsa da, şirkətlərlə bağlı bəzi məlumatları bilməməsi mümkündür. Bu mənada hökumət xoşagəlməz halların qaşısının alınmasında maraqlı olsa da, bəzən bu böyük şəbəkə qarşısında acız olur.
Bu məlumatların açıqlanması vətəndaş cəmiyyəti üzvləri, jurnalistlər, tədqiqatçılar üçün vacibdir. Vətəndaşların mülkiyyət sahibliyi ilə bağlı məlumat almaq ehtiyaclarını ödəməklə, etimadlı cəmiyyətin yaranmasına töhfə vermək mümkün olacaq. Həmçinin, yazılan məlumatlar sübut olunmasa, iş məhkəməyə çıxır və araşdırmaçılar cəzalandırılır. Bu mənada benefisiar sahiblik məlumatların açıqlanması hüquq-mühafizə orqanları üçün də faydalıdır.
Bu məlumatların açıqlanması həm də investorlar üçün əhəmiyyətlidir. İş adamı investisiya gətirdiyi ölkədə hüquqi çərçivəni biləcək və arxayın olacaq. Nəticədə investorlara onların risklərinin minimuma endirilməsinə kömək etməklə yanaşı, hasilat ölkələrinə girişi rahatlaşdırılacaq. Hasilat sənayesində icazələrin alınması ilə bağlı korrupsiyanın azaldılması, vergidən yayınmanın qarşısının alınması mümkün olacaq”.
Benefisiar sahiblik məlumatlarının açıqlanmasının sadə vətəndaş üçün faydası çoxluq üçün daha maraqlıdır. Ola bilər ki, yaxın müddətdə sadə vətəndaş üçün bu fayda real görünməsin. Amma benefisiar sahiblik məlumatları açıqlansa, hesabatlılıq təmin olunsa, müəmmalı şirkətlərin sahibləri müxtəlif yollarla ölkədən vəsait çıxara bilməsə, cinayət yolu ilə qazanılan vəsait ölkəyə qaytarılsa, cəmiyyət mütləq bundan fayda görəcək. Dövlət büdcəsinə daxil olan əlavə vəsait, əmək haqqı artımı, pensiya artımı vasitəsi ilə sonda sadə vətəndaşlara çatacaq.
Amma hər bir halda benefisiar sahibliklə bağlı açıqlanan məlumatların dəqiqliyinə zəmanət olmalı və doğru məlumat verilməməsinə görə cəza mexanizmi müəyyənləşdirilməlidir.
Benefisiar sahibliyin açıqlanması həm də ictimaiyyətə şirkətin sahibini və ya kommersiya fəaliyyətindən faydalanan şəxsi müəyyən etməyə imkan yaradacaq. Bu Azərbaycana investisiya qoyan və ya burada hasilat sənayesi sahəsində müqavilə imzalayan şirkətlərdə inam və etibarın çoxalmasına xidmət etməklə biznes fəaliyyətini asanlaşdıra bilər. Əlavə olaraq, bu, hökumətə nəticə etibarilə kimin nə qədər gəlir əldə etdiyini izləməyə, vergi, rüsum və digər ödənişlərin toplanmasından əmin olmağa imkan verəcək. Bundan isə qazanan Azərbaycan cəmiyyəti olacaq. \\Modern
Oxşar Xəbərlər
Prezident İlham Əliyev: Struktur islahatları, siyasi, iqtisadi islahatlar və şəffaflıq ölkəyə böyük faydalar gətirir
“Qazprom”la SOCAR Gürcüstan uğrunda qaz müharibəsinə başlayır
ŞİMALİ KOREYANIN 10 TRİLYON DOLLARLIQ SƏRVƏTİ:bəlkə, Pxenyana qarşı raket sınağı ittihamı bəhanədir? - ARAŞDIRMA
DAHA BİR NEFT DÖVLƏTİNİN ÇÖKÜŞÜ –Hökumətlə vətəndaşlar arasında bağ qopanda yaşanan gerçəklər...
Xəbər lenti
Stratejik Tərəfdaşlıq: Enerji və Nəqliyyatda Əməkdaşlığın Gücü
Regional Sülh və Təhlükəsizliyə Qatqı: Ortaq Səylər və Uyumluluq
Xəzər Dənizində Sülh və Sabitlik Ümidinin Işıqları: Azərbaycan və Gürcüstan
Gələcəyə Baxış: Yeni Fürsətlər və Ortaq Hədəflər
Azərbaycan və Gürcüstan: Qonşuluqdan Dostluğa
Azərbaycanın NATO ilə Əməkdaşlığının Enerji Təhlükəsizliyinə Təsiri
NATO-Azərbaycan Münasibətləri və ErmənistanlaMünasibətlərin İnkişafı
Gənclik və NATO: Azərbaycanda Gənclik Proqramlarıvə Təhsil Fəaliyyətləri
Azərbaycan'ın Avro-Atlantik İnteqrasiyası və NATO iləƏməkdaşlığı
Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlığının tarixi və perspektivləri
Qaradağda 10 min manatlıq oğurluq olub
SON DƏQİQƏ!!
İlahə Ağayeva faciəvi şəkildə VƏFAT ETDİ
Bu rayonlara qar yağıb
Bakıda səhər saatlarında güclü YANĞIN -
VİDEO
Paşinyanın Azərbaycanla sərhəddə 3.5 saatlı qapalı görüşü
Sabahdan 7 günlük Novruz tətili başlayır
Xam nefti ən baha qiymətə Fransaya satırıq –
Ölkələrin tam siyahısı
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım etdi -
FOTO
Novruzda hotellər dolub -
Qiymətlər necədir?
Gürcüstanda LGBT-yə dair qanun hazırlanır
Novruz əsrlərin dərinliyindən gəlib bizim günlərə çıxmışən şən və gözəl bayramlardan biridir
Novruz bayramının azad edilən torpaqlarda qeyd edilməsi müstəqil Azərbaycan dövlətinin tarixinin ən şanlı, qürurlu günləri sırasına daxil olur
Əli Əsədov qərar İMZALADI
Mütəşəkkil dəstənin cinayət əməllərini kimlər ört-basdır edir? –
HÜQUQÇÜNAS BAŞ PROKURORA MÜRACİƏT ETDİ
Novruz bayramı bütövləşmə anıdır
682 min manatlıq iddia ilə bağlı təkzib
- ENERGAZER MMC İDDİALARI RƏDD EDİR
Şərqin Yeni ili-Novruz bayramı
SURAXANIDA NOVRUZ BAYRAMI BÖYÜK İZDİHAMLA QEYD OLUNDU
-Fotolar
İCRA BAŞÇISINI TƏNQİD EDƏN BİRİNCİ QRUP ƏLİL MƏHKƏMƏ TƏRƏFİNDƏN CƏRİMƏLƏNDİ VƏ… -
Məhəmmədəli Səmədov Prezidentə müraciət etdi
Ruhi deputat olmaq istəyir?
Qənirə Paşayevanın yerinə - Video + Yenilənib
Bakının bu küçələri ilə bağlı QƏRAR VERİLDİ - 20-26 mart tarixlərində...
FOTO
Sabahın iş günü ilə bağlı
RƏSMİ AÇIQLAMA
Martın 20-də dollarla bağlı mühüm qərar veriləcək
Adı iki nəfərin ölümündə hallanan məmur 50 min təzminat verib? -
"Rang Rover"lə qəza...
SÜRÜCÜLƏR NƏQLİYYAT NAZİRLİYİ QARŞISINDA ETİRAZ AKSİYASI KEÇİRDİLƏR –
VİDEO
Gömrük Komitəsi Qarabağ qazisini həbs etdirdi -
FOTO
Prezident xalqı təbrik etdi
Ulu öndərin xatirəsinə hörmətsizlik -
“Rəcəb Babaşovun tapşırığı ilə…” (Fotolar+Video)
Novruz bayramı Şimal yarımkürəsində astronomik yazın başlandığı, gecə-gündüzün bərabərliyi günündə keçirilir
ŞƏHİD ƏMANƏTLƏRİNİN NOVRUZ TONQALI ŞAHDAĞDA QALANDI!
-Foto/Video
Yeni rəisin işdən çıxardığı daha bir əməkdaşı məhkəməyə üz tutdu -
SƏBƏB
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırdı
1 saylı psixiatriya xəstəxanası ilə bağlı ŞOK FAKTLAR... -
dəlixanadan qaçan Nazim nələri danışıdı...
Göyçay sakini rayon Elektrik Şəbəkəsinin rəhbərliyindən ŞİKAYƏTÇİDİR –
“Mağazamın qarşısından yüksək gərginlikli elektrik xətti keçdiyi üçün…”
Şahbuzda şagirdin məktəbdə zorakılığa məruz qaldığı iddia olunur –
Nazirlik araşdırır
Sumqayıtda ağacları qəsdən qurudurlar?
- VİDEO
Vüqar Kərimovla iş adamı Tehran Lətifovun işbirliyi Şəkidə nə qədər ağacın kəsilməsinə səbəb olub -
İLGİNC İDDİALAR...
Vladimir Putin prezident seçkisində qalib gəldi -
RƏSMİ
Bakıda bu ərazidə söküntü sakinə görə gecikir -
400 min manat pul istəyir
Nazpəri Dostəliyeva tanınmaz dərəcədə dəyişdi -
FOTO
PRİZMA
Azərbaycan və Gürcüstan: Qonşuluqdan Dostluğa
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
Dünya dəyişir əfsuslar olsun ki, yeni qeyri-sabitlik və qarşıdurma ocaqları meydana çıxır
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Novruzda hotellər dolub -
Qiymətlər necədir?
Bakının bu küçələri ilə bağlı QƏRAR VERİLDİ - 20-26 mart tarixlərində...
FOTO
Sabahın iş günü ilə bağlı
RƏSMİ AÇIQLAMA
ŞƏHİD ƏMANƏTLƏRİNİN NOVRUZ TONQALI ŞAHDAĞDA QALANDI!
-Foto/Video
Şahbuzda şagirdin məktəbdə zorakılığa məruz qaldığı iddia olunur –
Nazirlik araşdırır
Sumqayıtda ağacları qəsdən qurudurlar?
- VİDEO
{sape_links}{sape_article}