Əfv Məsələləri Komissiyasının növbəti iclası keçirildi
Prezidentin köməkçisindən sülhməramlılarla bağlı
AÇIQLAMA
Prezidentdən Şuşa ilə bağlı
SƏRƏNCAM
Azərbaycanla bu ölkə arasında viza tələbi aradan qaldırılır
Dolların məzənnəsi ilə bağlı VACİB XƏBƏR
Nizami rayonunun icra başçısı BU İŞÇİSİNDƏN XƏBƏRSİZDİR? -
İTTİHAM VAR...
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə HÖKM OXUNDU
Şahid məhkəmədə generalın üzünə bunları dedi –
143 milyonluq oğurluq işi
Zurabişvili Makrona müraciət edib -
prezidentlə müxalifət hakim partiyaya qarşı
Qardaşının əməliyyat kağızı ilə təqaüdə çıxdı...
ASTARA SAKİNİ POLİS ZABİTİ HAQDA ŞOK İDDİALAR İRƏLİ SÜRÜR / VİDEO
İcra başçısının müavininə ağır ittihamlar... -
BU NƏDİ BELƏ?!
"Həkim mənə dedi ki, narazılığın var, get sən də özünü yandır..." -
44 günlük savaşada sürücü olaraq xidmət göstərən şəxsdən rəsmi qurumlara MÜRACİƏT
Əvvəlki
Sonrakı
Paşinyan istefa verir
1-04-2024, 15:01
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
VƏTƏNDAŞLARIN NƏZƏRİNƏ: Artıq üç uşağı olan şəxslər...
14-03-2024, 23:00
Neft bazarında çalxalanma: Bahalaşma Azərbaycan üçün nə vəd edir?
11-03-2024, 15:40
"Azəriqaz" İstehsalat Birliyi sədrinin vəzifəsindən azad olunduğu deyilir
7-03-2024, 19:39
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
ÖTƏN İL ÖLKƏDƏN 1,1 MİLYARD ÇIXARILB
- Oliqarxlar milyonları hansı ölkələrə daşıyır?
Ölkə iqtisadiyyatının ağır böhran yaşadığı 2020-ci ildə Azərbaycandan xaricə 1,1 milyard manat ekvivalentində qanunsuz vəsait çıxarılması baş verib. Bunu Hesablama Palatası aşkarlayıb.
Palatanın 2020-ci ildəki fəaliyyətinə dair hesabatından aydın olur ki, auditlə əhatə olunan dövrdə 7 (yeddi) rezident bank tərəfindən ümumilikdə ölkə ərazisindən kənara “müxbir hesaba göndəriş” adı altında manat ekvivalentində 1,1 milyard manat dəyərində xarici valyuta vəsaitləri (əsasən ABŞ dolları və avro ilə olan pul banknotları) ixrac olunub: “Bu pul vəsaitlərinin də son təyinat ünvanı olan xaricdəki bankların müvafiq müxbir hesablarına mədaxilini nəzərdə tutan təsdiqedici sənədlər gömrük rəsmiləşdirilməsi prosesində mövcud olmayıb”.
Azərbaycandan xaricə qanunsuz pul çıxarılması yəqin ki, ilk hal deyil. Amma onun belə aşkarlanması ilk hal sayıla bilər. Pandemiya ilində ölkə üçün zəruri olan xarici valyutanı xaricə kimlər çıxarıb?
Təəssüf ki, Hesablama Palatasının hesabatında bankların və köçürmələrin icra edildiyi hesabların sahiblərinin adları açıqlanmır. Lakin təcrübə göstərir ki, ölkədən kənara əsasən oliqarx-məmurlar, özü də qanunsuz yollarla qazandıqları pulları çıxarırlar. Bu baxımdan, 2020-ci ildə xaricə daşınan vəsaitlərin arxasından hansısa məmur çıxarsa, ictimaiyyət təəccüblənməyəcək.
Qeyd edək ki, bugünlərdə Mərkəzi Bank sərt karantin rejimi altında başa vurduğumuz 2020-ci il üzrə ödəmələr balansı statistikasını açıqlayıb. İlin yekunlarına görə, cari hesabda 227,6 milyon dollar, tədiyə balansının ümümu saldosunda 1 milyard 988 milyon dollar defisit yaranıb.
İqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayev deyir ki, ümumi defisit əsasən maliyyə hesabında yaranan təxminən 2.4 milyard dollar xalis kapital çıxışı ilə bağlı olub: “
2019-cu ildə əksinə, maliyyə hesabında 130 milyon dollar profisit qeydə alınmışdı. Kapital çıxışının 1 milyard dolları ölkədən xaricə birbaşa və portfel formasında, 1.4 milyard dolları isə ”digər investisiyalar" (depozitlər, nağd valyuta, kreditlər və s.) formasında kapital ötürülməsilə bağlı olub. T
əkcə depozit və və nağd valyuta formasında xalis kapital çıxışı 1.3 milyard dollara yaxın olub.
Tədiyə balansındakı böyük həcmdə defisitə baxmayaraq, hökumət bəyan edib ki, aktivlərin yenidən qiymətləndirilməsi nəticəsində nəinki valyuta ehtiyatları azalıb, əksinə, əvvəlki ilə nisbətən 353 milyon dollar artıb.
Rüblər üzrə təhlil göstərir ki, həm cari hesabda, həm də ümumi saldoda qeydə alınan defisit əsasən 2 və 3-cü rüblərdə formalaşıb. İlin son rübündə bu göstəricilərdə ciddi dəyişiklik olmayıb və bu da əsasən neftin qiymətinin yaydan sonrakı dönəmdə bahalanması ilə bağlıdır".
Rövşən Ağayev
Ekspertin sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın “balanslaşdırıcı maddə” kimi qeyd etdiyi maddə beynəlxalq metodologiyada “xalis xəta və kənarlaşma” kimi əks olunur:
“Bu maddə üzrə ölkəyə 648 milyon dollar kapital girişi baş verib. Bu maddə tədiyə balansının heç bir bölməsində ən müxtəlif səbəblərdən uçota alınmayan, lakin maliyyə sistemində ortaya çıxan xarici valyuta kütləsinin həcminə əsasən təyin edilir.
Beləliklə, ”Xalis xəta və kənarlaşmalar" maddəsi üzrə 648 mln. dollarlıq kapital girişi tədiyyə balansının ümumi defisitinin azalmasında əhəmiyyətli rol oynayıb".
R.Ağayev qeyd edir ki, Hesablama Palatasının aşkarladığı fakt rəsmi statistikada əksini tapmayıb:
“Tədiyə balansında ”digər investisiyalar" bölməsində sektorlara ayırmadan ölkədən kapital çıxışı göstərilir. Təəssüf ki, məsələn, Türkiyədə olduğu kimi bizdə kapital hərəkətini bank, hökumət və özəl sektor üzrə ayırmırlar. Amma yenə də ümumi həcmdən ölkədən kapital çıxışını izləmək olur. Bizdə tədiyə balansı qalıq prinsipi üzrə açıqlanır. Qalıq prinsipi o deməkdir ki, il ərzində bankların xaricə çıxardığı və xaricdən geri gətirdiyi vəsaitlərin hər biri ayrıca göstərilmir. Sadəcə, ikisinin fərqi göstərilir. Lakin Mərkəzi Bank 2019-2020-ci illər üzrə Azərbaycandan xaricə qoyulmuş birbaşa investisiyaların həcmi barədə məlumat açıqlayıb.
Məlumatdan aydın olur ki, son 2 il ərzində xaricə yatırılan birbaşa investisiyaların həcmi 3.9 milyard dollara yaxındır. Əvvəlki illərdəki birbaşa yatırımların ölkəyə repatriasiyası nəticəsində 2019-2020-ci illərdə ölkədən xalis birbaşa investisiya çıxışı 3.2 milyard dollar təşkil edib.
Tədiyə balansı statistikasından görünən budur ki, xaricə yatırılan Azərbaycan mənşəli birbaşa investisiyaların təxminən 30 faizi neft sektoruna bağlıdır. Çox güman ki, bu, SOCAR-ın sərmayələridir. Amma yerdə qalan 70 faizin əsasən hansı sahələrə bağlı olması, bu sərmayələrdən faktor gəlirləri kimi ölkəyə hansı həcmdə vəsait daxil olması, bu gəlirlərin ölkənin milli gəlirinin formalaşmasına hansı səviyyədə töhfə verməsini müəyyənləşdirmək üçün ciddi analizlərin aparılmasına ehtiyac var".
Ekspertin sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın hesabatında xaricə birbaşa investisiyaların iqtisadiyyatın sahələri üzrə bölgüsü görünməsə də, ölkələr üzrə statistikası var:
“Çox maraqlı statistikadır: Türkiyəni saymasaq, 2 ilin nəticələrinə görə ən böyük birbaşa sərmayəçi olduğumuz ölkələrin siyahısı belədir:
Lüksemburq - 440 milyon dollar; Monteneqro - 290 milyon dollar; Britaniya - 300 milyon dollar; Rusiya - 236 milyon dollar; Avstriya - 226.5 milyon dollar; ABŞ - 224 milyon dollar; Malta - 187.1 milyon dollar; Gürcüstan - 113.9 milyon dollar; Sinqapur - 99 milyon dollar; Niderland - 89 milyon dollar.
Məncə, bu siyahı həm də yaxşı bir xəritədir - oliqarxiyanın xaricdəki kapitalını axtarmaq üçün xəritə.
Yeri gəlmişkən, Beynəlxalq Valyuta Fondunun tədiyə balansı metodologiyasına görə, birbaşa investisiya dedikdə 2 mühüm meyar nəzərdə tutulur:
1) sərmayə qoyan tərəfin müəssisənin kapitalında birbaşa iştirakı, sahiblik vasitəsilə müəssisənin idarəçiliyndə səsvermə hüququ yaranır; 2) sərmayədar müəssisənin kapitalının ən azı 10 faizinə sahiblik qazanır. Qoyulan sərmayənin həcmi müəssisənin kapitalının 10 faizindən az hissəsini almağa yetirsə, bu halda həmin sərmayə çıxışı ölkənin tədiyə balansında “portfel investisiya” kimi qeydə alınır".
Banklar vasitəsilə ölkədən vəsait çıxarılması necə tənzimlənir, prosesə hansı qurumlar nəzarət edir? Palatanın aşkarladığı faktlar üzrə cinayət işinin qaldırılması, qanunsuz köçürməni edən banklar və hesab sahibləri cəzalandırıla bilərmi?
Əkrəm Həsənov
Hüquqşünas Əkrəm Həsənovun “Yeni Müsavat”a dediyinə görə, Azərbaycanda kifayət qədər liberal valyuta rejimi mövcuddur:
“Ölkədə əgər xarici valyutanı sərbəst şəkildə alıb-satmaq olarsa, prinsipcə, onu sərbəst şəkildə kənara da çıxarmaq mümkündür. Amma əlbəttə, mövcud qanunvericiliyin tələblərinə əməl etmək şərtilə. Azərbaycandan kənara valyuta çıxarılması iki yolla mümkündür: nağd və bank köçürmələri yolu ilə. Nağd çıxarılmaya gömrük orqanları, köçürmələrə banklar və Mərkəzi Bank nəzarət edir.
Hesablama Palatasının açıqladığı məlumatdan aydın olmur ki, 1.1 milyard manat ekvivalentində dollar və avro xaricə banklar tərəfindən köçürmə yolu ilə, yoxsa nağd - yəni banknot formasında çıxarılıb. Nağd çıxarılsaydı, buna nəzarəti gömrük orqanları etməliydi. Gömrük orqanlarında qeydiyyata alınmadığına görə belə demək olar ki, bu vəsaitlər qaçaqmalçılıqla çıxarılıb ölkədən.
Yəni gömrük orqanlarından gizlədilməklə. Qanunvericiliyə əsasən bu yolla ölkədən çıxarılan vəsait xeyli miqdardadırsa, onda bu əməlin sahibləri 3 ilədək azadlıqdan məhrum etmə və çıxarılan pulun 40-60 faizinə qədər cərimə cəzasına məhkum edilə bilərlər. Əgər çıxarılan vəsait 500 min manatdan yuxarıdırsa, bu, xüsusilə külli miqdarda hesab olunur. Bu zaman əməl sahibi 3 ildən 5 ilədək azadlıqdan məhrum etmə, çıxarılan pulun 60-80 faizindək cərimə cəzasına məhkum edilə bilərlər”.
Hüquqşünas bildirir ki, vəsait köçürmə yolu ilə çıxarılıbsa, nəzarəti banklar həyata keçirməliydi: “
Bu halda söhbət inzibati xətadan gedə bilər - valyuta tənzimi qaydalarının pozulmasına görə. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 430.3-cü maddəsinə görə buna görə banklar cərimə oluna bilərlər - bank həmin məbləğin 20-30 faizi, bankın vəzifəli şəxsi isə 10-20 faizi həcmində. Burada söhbət ”Valyuta tənzimi haqqında" Qanunun, həmçinin Mərkəzi Bank tərəfindən təsdiqlənmiş “Azərbaycan Respublikasının rezidentlərinin xarici valyutada, habelə qeyri-rezidentlərin milli və xarici valyutada əməliyyatların aparılması qaydaları”nın pozulmasından gedir. Qaydaların 4-cü maddəsində vəsaitlərin hansı halda və hansı qaydada xaricə köçürülməsi dəqiq əksini tapıb. Banklar bu qaydalara əməl etməlidilər. Əməl etmədikləri halda müvafiq məsuliyyətə cəlb oluna bilərlər. Bankların qaydalara əməl etməsinə nəzarəti isə Mərkəzi Bank həyata keçirir".
Ə.Həsənovun sözlərinə görə, çirkli pulların dövriyyəsinin qarşısını almalı olan Maliyyə Monitorinqi Xidməti Palatanın açıqladığı faktda əksini tapan vəsaitlərin hərəkətini o zaman izləyə bilər ki, onların terrorçuluğu maliyyələşdirməyə yönəldildiyini müəyyənləşdirmiş olsun.
Oxşar Xəbərlər
COVİD-19-la mübarizəyə xərclənən 2 milyard manat vəsaitlə bağlı yoxlama aparılır
Hesablama Palatası XİN-də maliyyə pozuntuları aşkarladı
Hesablama Palatası auditlərin nəticələrin ictimaiyyətdən gizlədir
Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsinin müsbət saldosu 25% azalıb
Xəbər lenti
Əfv Məsələləri Komissiyasının növbəti iclası keçirildi
Prezidentin köməkçisindən sülhməramlılarla bağlı
AÇIQLAMA
Nazirlikdən qan duruldan dərmanlarla bağlı
XƏBƏRDARLIQ
Prezidentdən Şuşa ilə bağlı
SƏRƏNCAM
Azərbaycanla bu ölkə arasında viza tələbi aradan qaldırılır
Aytən Səfərovanın düşdüyü qəzanın anbaan görüntüləri:
Cinayət işi açıldı
Dolların məzənnəsi ilə bağlı VACİB XƏBƏR
Nizami rayonunun icra başçısı BU İŞÇİSİNDƏN XƏBƏRSİZDİR? -
İTTİHAM VAR...
Bu ərazilərdə yerləşən sənədsiz EVLƏR SÖKÜLƏ BİLƏR -
AÇIQLAMA
Jurnalist Cəmil Məmmədliyə HÖKM OXUNDU
Şahid məhkəmədə generalın üzünə bunları dedi –
143 milyonluq oğurluq işi
Zurabişvili Makrona müraciət edib -
prezidentlə müxalifət hakim partiyaya qarşı
Qardaşının əməliyyat kağızı ilə təqaüdə çıxdı...
ASTARA SAKİNİ POLİS ZABİTİ HAQDA ŞOK İDDİALAR İRƏLİ SÜRÜR / VİDEO
İcra başçısının müavininə ağır ittihamlar... -
BU NƏDİ BELƏ?!
"Həkim mənə dedi ki, narazılığın var, get sən də özünü yandır..." -
44 günlük savaşada sürücü olaraq xidmət göstərən şəxsdən rəsmi qurumlara MÜRACİƏT
Yəhudi inəyi türk kələsi
-Xanəmir Telmanoğlu yazır
SON DƏQİQƏ:
Səfərbərlik Xidməti məlumat yaydı
Əfv sərəncamı kimlərə şamil olunacaq? -
VİDEO
Dövlətdən pul almaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ -
Mütləq bunları edin - RƏSMİ AÇIQLAMA
Keçmiş millət vəkili Hadı Rəcəbli VƏFAT ETDİ
“Mahal MTK” vətəndaşı DİDƏRGİN SALIB -
ÖZBAŞINALIQ!
Sabah Bakının 3 rayonunda qaz olmayacaq
Bu makiyaj vasitələri qocalmanı sürətləndirir -
Həkimdən ÇAĞIRIŞ
SON DƏQİQƏ!
Üç jurnalist polis idarəsinə çağırıldı
Azərbaycanın AŞPA-ya qayıtması ilə bağlı
SON DƏQİQƏ XƏBƏRİ
Gəncədə şagirdlər arasında dava -
Xəsarət alan var
İstanbulda DƏHŞƏTLİ ZƏLZƏLƏ olacaq:
"İnsanların qorunması mümkün deyil, yaxın vaxtlarda..."
Nəzir qutuları ilə bağlı müəmma:
Dini Komitə hələ də onlara nəzarət etmir
Tbilisidə parlament binasının qarşısında mitinq keçirilir
BAKIDA NÖVBƏTİ DƏLƏDUZLUQ CİNAYƏTİ -
"JEK"-in baş mühəndisnin oğlu 5 nəfəri aldatdı
Həcc ziyarəti ilə bağlı 500 nəfər aldadıldı:
QMİ-dən XƏBƏRDARLIQ
“Realmedia.az”ın baş redaktoru həbs edildi
Vəfat edən şəxsin pensiya kapitalı ilə bağlı VACİB XƏBƏR -
Rəşad Dağlı əfv olunur? –
Hüquqşünas ŞƏRTİ AÇIQLADI
Prezident bələdiyyələrlə bağlı qanunları TƏSDİQLƏDİ
"AAAF İnşaat"dakı milyonluq yeyinti faktları haqda açıqlama verdi, işdən çıxarıldı -
ŞİRKƏTİN KEÇMİŞ KOMENDANTINDAN RƏSMİ QURUMLARA MÜRACİƏT
“Sədərək Yusif”in oğlu hakim qarşısında
Prezident Şirvan suvarma kanalının təməlini qoydu
Müharibə veteranlarına şad xəbər:
80 manat artırılır – Deputat
Ulu Öndər Heydər Əliyevin ən çox sevdiyi insan, Zərifə xanım Əliyevanın anım günüdür
Akademik Zərifə Əziz qızı Əliyevanın 15 aprel anım günü
GÖZLƏRƏ NUR BƏXŞ EDƏN NURLU İNSAN
Polisə: “Yazma, bunu burax”, –
deyən şəxs başını bəlaya saldı
Azərbaycanda siqaretin qiyməti bahalaşacaq?
Payızda istilik qiymətləri bahalaşacaq? -
Rəsmi açıqlama
Sabah bu ərazidə su KƏSİLƏCƏK
Bu tarixlərdə dərs OLMAYACAQ
Əkin sahələrində çürümə başladı:
Bu məhsulun qiyməti kəskin bahalaşacaq
Zabrat-1 qəsəbəsində zibillər niyə daşınmır? -
FOTO
Saakaşvili xalqı "birliyə və hücuma" çağırdı
PRİZMA
Yəhudi inəyi türk kələsi
-Xanəmir Telmanoğlu yazır
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
"Rusiyanın bu ildən salamat çıxa biləcəyinə çox böyük şübhəm var" -
XAQANİ CƏFƏRLİ
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Nazirlikdən qan duruldan dərmanlarla bağlı
XƏBƏRDARLIQ
Bu ərazilərdə yerləşən sənədsiz EVLƏR SÖKÜLƏ BİLƏR -
AÇIQLAMA
Dövlətdən pul almaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ -
Mütləq bunları edin - RƏSMİ AÇIQLAMA
Bu makiyaj vasitələri qocalmanı sürətləndirir -
Həkimdən ÇAĞIRIŞ
Vəfat edən şəxsin pensiya kapitalı ilə bağlı VACİB XƏBƏR -
Müharibə veteranlarına şad xəbər:
80 manat artırılır – Deputat
{sape_links}{sape_article}