“«AZEA Grup» MMC pulumuzu vermir…” –
Bir qrup vətəndaş İlham Əliyeə müraciət etdi
“PUTİNİN İMTİNA EDƏ BİLMƏDİYİ ƏN QİYMƏTLİ İDEYASI...” -
“Rusiya iri miqyaslı hücum əməliyyatı keçirmək qabiliyyətində deyil, amma...”
Baş prokuror:
“Bu gün medianın inkişafı üçün bütün lazımi tədbirlər həyata keçirilib”
İlkin hərbi qeydiyyata alınanlar məcburi qaydada narkoloji müayinədən keçiriləcək -
RƏSMİ
“Veysəloğlu”
Şirkətlər Qrupu vətəndaşların cibinə girir - GİLEY
Tanınmış alim məhkəmə özbaşınalığı ilə ÜZ-ÜZƏ... -
Müraciət yaydı...
Ərzaqla bağlı narahatlıqlar -
Azərbaycan hansı tədbirlər görür?
SON DƏQİQƏ: Ordumuz Xankəndi ətrafındakı yüksəkliklər halqasını BAĞLADI - VİDEO
Pedaqoji Universitetin bufeti OLİQARXLAR ÜÇÜNDÜR? -
“Nahar etmək 10 manat, çay 2 manat...”
"Bakı Mühəndislik Universiteti" milyona yaxın pulu görün, NƏYƏ XƏRCLƏYİR...
Səhiyyə Nazirliyinə məxsus olan dərmanlar ölkədə tapılmır... –
RƏSMİ QURUMLAR SUSUR…
Gələn aydan evlərin qiyməti BAHALAŞACAQ
Əvvəlki
Sonrakı
Ordumuz 12 dəfə atəşə tutuldu
5-08-2022, 11:57
Şəhid Anar dəfn olunur -
Canlı
4-08-2022, 12:02
“Qisas” əməliyyatından sonra bölgədə vəziyyət necədir? -
MN AÇIQLADI
4-08-2022, 11:02
Laçın dəhlizində əməliyyat gedir?
MN rəsmisi - AÇIQLAMA
3-08-2022, 17:39
İlham Əliyev 9 fərman, 2 sərəncam imzaladı
2-08-2022, 17:44
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
ÖTƏN İL ÖLKƏDƏN 1,1 MİLYARD ÇIXARILB
- Oliqarxlar milyonları hansı ölkələrə daşıyır?
Ölkə iqtisadiyyatının ağır böhran yaşadığı 2020-ci ildə Azərbaycandan xaricə 1,1 milyard manat ekvivalentində qanunsuz vəsait çıxarılması baş verib. Bunu Hesablama Palatası aşkarlayıb.
Palatanın 2020-ci ildəki fəaliyyətinə dair hesabatından aydın olur ki, auditlə əhatə olunan dövrdə 7 (yeddi) rezident bank tərəfindən ümumilikdə ölkə ərazisindən kənara “müxbir hesaba göndəriş” adı altında manat ekvivalentində 1,1 milyard manat dəyərində xarici valyuta vəsaitləri (əsasən ABŞ dolları və avro ilə olan pul banknotları) ixrac olunub: “Bu pul vəsaitlərinin də son təyinat ünvanı olan xaricdəki bankların müvafiq müxbir hesablarına mədaxilini nəzərdə tutan təsdiqedici sənədlər gömrük rəsmiləşdirilməsi prosesində mövcud olmayıb”.
Azərbaycandan xaricə qanunsuz pul çıxarılması yəqin ki, ilk hal deyil. Amma onun belə aşkarlanması ilk hal sayıla bilər. Pandemiya ilində ölkə üçün zəruri olan xarici valyutanı xaricə kimlər çıxarıb?
Təəssüf ki, Hesablama Palatasının hesabatında bankların və köçürmələrin icra edildiyi hesabların sahiblərinin adları açıqlanmır. Lakin təcrübə göstərir ki, ölkədən kənara əsasən oliqarx-məmurlar, özü də qanunsuz yollarla qazandıqları pulları çıxarırlar. Bu baxımdan, 2020-ci ildə xaricə daşınan vəsaitlərin arxasından hansısa məmur çıxarsa, ictimaiyyət təəccüblənməyəcək.
Qeyd edək ki, bugünlərdə Mərkəzi Bank sərt karantin rejimi altında başa vurduğumuz 2020-ci il üzrə ödəmələr balansı statistikasını açıqlayıb. İlin yekunlarına görə, cari hesabda 227,6 milyon dollar, tədiyə balansının ümümu saldosunda 1 milyard 988 milyon dollar defisit yaranıb.
İqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayev deyir ki, ümumi defisit əsasən maliyyə hesabında yaranan təxminən 2.4 milyard dollar xalis kapital çıxışı ilə bağlı olub: “
2019-cu ildə əksinə, maliyyə hesabında 130 milyon dollar profisit qeydə alınmışdı. Kapital çıxışının 1 milyard dolları ölkədən xaricə birbaşa və portfel formasında, 1.4 milyard dolları isə ”digər investisiyalar" (depozitlər, nağd valyuta, kreditlər və s.) formasında kapital ötürülməsilə bağlı olub. T
əkcə depozit və və nağd valyuta formasında xalis kapital çıxışı 1.3 milyard dollara yaxın olub.
Tədiyə balansındakı böyük həcmdə defisitə baxmayaraq, hökumət bəyan edib ki, aktivlərin yenidən qiymətləndirilməsi nəticəsində nəinki valyuta ehtiyatları azalıb, əksinə, əvvəlki ilə nisbətən 353 milyon dollar artıb.
Rüblər üzrə təhlil göstərir ki, həm cari hesabda, həm də ümumi saldoda qeydə alınan defisit əsasən 2 və 3-cü rüblərdə formalaşıb. İlin son rübündə bu göstəricilərdə ciddi dəyişiklik olmayıb və bu da əsasən neftin qiymətinin yaydan sonrakı dönəmdə bahalanması ilə bağlıdır".
Rövşən Ağayev
Ekspertin sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın “balanslaşdırıcı maddə” kimi qeyd etdiyi maddə beynəlxalq metodologiyada “xalis xəta və kənarlaşma” kimi əks olunur:
“Bu maddə üzrə ölkəyə 648 milyon dollar kapital girişi baş verib. Bu maddə tədiyə balansının heç bir bölməsində ən müxtəlif səbəblərdən uçota alınmayan, lakin maliyyə sistemində ortaya çıxan xarici valyuta kütləsinin həcminə əsasən təyin edilir.
Beləliklə, ”Xalis xəta və kənarlaşmalar" maddəsi üzrə 648 mln. dollarlıq kapital girişi tədiyyə balansının ümumi defisitinin azalmasında əhəmiyyətli rol oynayıb".
R.Ağayev qeyd edir ki, Hesablama Palatasının aşkarladığı fakt rəsmi statistikada əksini tapmayıb:
“Tədiyə balansında ”digər investisiyalar" bölməsində sektorlara ayırmadan ölkədən kapital çıxışı göstərilir. Təəssüf ki, məsələn, Türkiyədə olduğu kimi bizdə kapital hərəkətini bank, hökumət və özəl sektor üzrə ayırmırlar. Amma yenə də ümumi həcmdən ölkədən kapital çıxışını izləmək olur. Bizdə tədiyə balansı qalıq prinsipi üzrə açıqlanır. Qalıq prinsipi o deməkdir ki, il ərzində bankların xaricə çıxardığı və xaricdən geri gətirdiyi vəsaitlərin hər biri ayrıca göstərilmir. Sadəcə, ikisinin fərqi göstərilir. Lakin Mərkəzi Bank 2019-2020-ci illər üzrə Azərbaycandan xaricə qoyulmuş birbaşa investisiyaların həcmi barədə məlumat açıqlayıb.
Məlumatdan aydın olur ki, son 2 il ərzində xaricə yatırılan birbaşa investisiyaların həcmi 3.9 milyard dollara yaxındır. Əvvəlki illərdəki birbaşa yatırımların ölkəyə repatriasiyası nəticəsində 2019-2020-ci illərdə ölkədən xalis birbaşa investisiya çıxışı 3.2 milyard dollar təşkil edib.
Tədiyə balansı statistikasından görünən budur ki, xaricə yatırılan Azərbaycan mənşəli birbaşa investisiyaların təxminən 30 faizi neft sektoruna bağlıdır. Çox güman ki, bu, SOCAR-ın sərmayələridir. Amma yerdə qalan 70 faizin əsasən hansı sahələrə bağlı olması, bu sərmayələrdən faktor gəlirləri kimi ölkəyə hansı həcmdə vəsait daxil olması, bu gəlirlərin ölkənin milli gəlirinin formalaşmasına hansı səviyyədə töhfə verməsini müəyyənləşdirmək üçün ciddi analizlərin aparılmasına ehtiyac var".
Ekspertin sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın hesabatında xaricə birbaşa investisiyaların iqtisadiyyatın sahələri üzrə bölgüsü görünməsə də, ölkələr üzrə statistikası var:
“Çox maraqlı statistikadır: Türkiyəni saymasaq, 2 ilin nəticələrinə görə ən böyük birbaşa sərmayəçi olduğumuz ölkələrin siyahısı belədir:
Lüksemburq - 440 milyon dollar; Monteneqro - 290 milyon dollar; Britaniya - 300 milyon dollar; Rusiya - 236 milyon dollar; Avstriya - 226.5 milyon dollar; ABŞ - 224 milyon dollar; Malta - 187.1 milyon dollar; Gürcüstan - 113.9 milyon dollar; Sinqapur - 99 milyon dollar; Niderland - 89 milyon dollar.
Məncə, bu siyahı həm də yaxşı bir xəritədir - oliqarxiyanın xaricdəki kapitalını axtarmaq üçün xəritə.
Yeri gəlmişkən, Beynəlxalq Valyuta Fondunun tədiyə balansı metodologiyasına görə, birbaşa investisiya dedikdə 2 mühüm meyar nəzərdə tutulur:
1) sərmayə qoyan tərəfin müəssisənin kapitalında birbaşa iştirakı, sahiblik vasitəsilə müəssisənin idarəçiliyndə səsvermə hüququ yaranır; 2) sərmayədar müəssisənin kapitalının ən azı 10 faizinə sahiblik qazanır. Qoyulan sərmayənin həcmi müəssisənin kapitalının 10 faizindən az hissəsini almağa yetirsə, bu halda həmin sərmayə çıxışı ölkənin tədiyə balansında “portfel investisiya” kimi qeydə alınır".
Banklar vasitəsilə ölkədən vəsait çıxarılması necə tənzimlənir, prosesə hansı qurumlar nəzarət edir? Palatanın aşkarladığı faktlar üzrə cinayət işinin qaldırılması, qanunsuz köçürməni edən banklar və hesab sahibləri cəzalandırıla bilərmi?
Əkrəm Həsənov
Hüquqşünas Əkrəm Həsənovun “Yeni Müsavat”a dediyinə görə, Azərbaycanda kifayət qədər liberal valyuta rejimi mövcuddur:
“Ölkədə əgər xarici valyutanı sərbəst şəkildə alıb-satmaq olarsa, prinsipcə, onu sərbəst şəkildə kənara da çıxarmaq mümkündür. Amma əlbəttə, mövcud qanunvericiliyin tələblərinə əməl etmək şərtilə. Azərbaycandan kənara valyuta çıxarılması iki yolla mümkündür: nağd və bank köçürmələri yolu ilə. Nağd çıxarılmaya gömrük orqanları, köçürmələrə banklar və Mərkəzi Bank nəzarət edir.
Hesablama Palatasının açıqladığı məlumatdan aydın olmur ki, 1.1 milyard manat ekvivalentində dollar və avro xaricə banklar tərəfindən köçürmə yolu ilə, yoxsa nağd - yəni banknot formasında çıxarılıb. Nağd çıxarılsaydı, buna nəzarəti gömrük orqanları etməliydi. Gömrük orqanlarında qeydiyyata alınmadığına görə belə demək olar ki, bu vəsaitlər qaçaqmalçılıqla çıxarılıb ölkədən.
Yəni gömrük orqanlarından gizlədilməklə. Qanunvericiliyə əsasən bu yolla ölkədən çıxarılan vəsait xeyli miqdardadırsa, onda bu əməlin sahibləri 3 ilədək azadlıqdan məhrum etmə və çıxarılan pulun 40-60 faizinə qədər cərimə cəzasına məhkum edilə bilərlər. Əgər çıxarılan vəsait 500 min manatdan yuxarıdırsa, bu, xüsusilə külli miqdarda hesab olunur. Bu zaman əməl sahibi 3 ildən 5 ilədək azadlıqdan məhrum etmə, çıxarılan pulun 60-80 faizindək cərimə cəzasına məhkum edilə bilərlər”.
Hüquqşünas bildirir ki, vəsait köçürmə yolu ilə çıxarılıbsa, nəzarəti banklar həyata keçirməliydi: “
Bu halda söhbət inzibati xətadan gedə bilər - valyuta tənzimi qaydalarının pozulmasına görə. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 430.3-cü maddəsinə görə buna görə banklar cərimə oluna bilərlər - bank həmin məbləğin 20-30 faizi, bankın vəzifəli şəxsi isə 10-20 faizi həcmində. Burada söhbət ”Valyuta tənzimi haqqında" Qanunun, həmçinin Mərkəzi Bank tərəfindən təsdiqlənmiş “Azərbaycan Respublikasının rezidentlərinin xarici valyutada, habelə qeyri-rezidentlərin milli və xarici valyutada əməliyyatların aparılması qaydaları”nın pozulmasından gedir. Qaydaların 4-cü maddəsində vəsaitlərin hansı halda və hansı qaydada xaricə köçürülməsi dəqiq əksini tapıb. Banklar bu qaydalara əməl etməlidilər. Əməl etmədikləri halda müvafiq məsuliyyətə cəlb oluna bilərlər. Bankların qaydalara əməl etməsinə nəzarəti isə Mərkəzi Bank həyata keçirir".
Ə.Həsənovun sözlərinə görə, çirkli pulların dövriyyəsinin qarşısını almalı olan Maliyyə Monitorinqi Xidməti Palatanın açıqladığı faktda əksini tapan vəsaitlərin hərəkətini o zaman izləyə bilər ki, onların terrorçuluğu maliyyələşdirməyə yönəldildiyini müəyyənləşdirmiş olsun.
Oxşar Xəbərlər
COVİD-19-la mübarizəyə xərclənən 2 milyard manat vəsaitlə bağlı yoxlama aparılır
Hesablama Palatası XİN-də maliyyə pozuntuları aşkarladı
Hesablama Palatası auditlərin nəticələrin ictimaiyyətdən gizlədir
Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsinin müsbət saldosu 25% azalıb
Xəbər lenti
“«AZEA Grup» MMC pulumuzu vermir…” –
Bir qrup vətəndaş İlham Əliyeə müraciət etdi
“Rəfiqəsinin ərini içirdib, evə salıb uşaq peydahlamaq...” -
Afətdən ŞOK AÇIQLAMA
“PUTİNİN İMTİNA EDƏ BİLMƏDİYİ ƏN QİYMƏTLİ İDEYASI...” -
“Rusiya iri miqyaslı hücum əməliyyatı keçirmək qabiliyyətində deyil, amma...”
Baş nazirdən ƏƏSMN-lə bağlı QƏRAR
Baş prokuror:
“Bu gün medianın inkişafı üçün bütün lazımi tədbirlər həyata keçirilib”
İlkin hərbi qeydiyyata alınanlar məcburi qaydada narkoloji müayinədən keçiriləcək -
RƏSMİ
“Veysəloğlu”
Şirkətlər Qrupu vətəndaşların cibinə girir - GİLEY
Müəllimlərin işə qəbulu:
“Proses bazara döndərilib”
Tanınmış alim məhkəmə özbaşınalığı ilə ÜZ-ÜZƏ... -
Müraciət yaydı...
Ərzaqla bağlı narahatlıqlar -
Azərbaycan hansı tədbirlər görür?
Arvadına əsəbiləşib 300 adamı evsiz qoydu:
Yevlaxdakı yanğınla bağlı YENİ DETALLAR
SON DƏQİQƏ: Ordumuz Xankəndi ətrafındakı yüksəkliklər halqasını BAĞLADI - VİDEO
300 manat alan pensiyaçı 345 manat alacaq -
Pensiyalarda böyük artım gözlənilir
RESPUBLİKA KLİNİK XƏSTƏXANASINDA NƏ DƏYİŞDİ?
- Bir xəstəxanada iki baş həkimə ehtiyac varmı?
Bakıda qazi tanışını güllələyib -
Marşrut xətti davası
Pedaqoji Universitetin bufeti OLİQARXLAR ÜÇÜNDÜR? -
“Nahar etmək 10 manat, çay 2 manat...”
"Bakı Mühəndislik Universiteti" milyona yaxın pulu görün, NƏYƏ XƏRCLƏYİR...
Səhiyyə Nazirliyinə məxsus olan dərmanlar ölkədə tapılmır... –
RƏSMİ QURUMLAR SUSUR…
Gələn aydan evlərin qiyməti BAHALAŞACAQ
Azərbaycandan iki ölkəyə iribuybuzlu heyvan və toyuqla bağlı QADAĞA
TikTokda hərbi polis kimi tanınan “Gülər”in evində axtarış aparıldı - Foto
İlham Əliyev Türkiyəyə getdi
“Payızda karantin tətbiq oluna bilər”-
TƏBİB rəsmisi
İnam Kərimovun milyonluq maxinasiyası və məhv edilən aqrar sektor -
ARAŞDIRMA
GENERALIN POMİDOR YETİŞDİRMƏSİ… -
Ceyhun Həsənovun yeni sort pomidoru ölkədə böyük marağa səbəb olub
Narkotikə görə həbs olunan polis yenidən HƏBS OLUNDU
Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosu:
Avqustun 10-dan başlayaraq...
Səfirlik işə qarışdı, Baş Prokurorluq göstəriş verdi, Fuad Məmmədov tərəfindən cinayət işi hələ də ört-basdır edilir... –
RUSİYA VƏTƏNDAŞINA QARŞI DƏLƏDUZLUQ
Xaçmaz sakini 20 kq narkotiklə tutulub - VİDEO
Şəkidə bu səhiyə ocağı AĞLI BAŞDAN ALIR... -
Sözün əsl mənasında...
Nazir polkovnik-leytenanta yeni vəzifə verdi -
ƏMR
Azərbaycan manatı dollara qarşı: bu gün məzənnə necədir?
Balababanın Səxavəti BALA-BALA DAĞIDIR... -
İTTİHAM VAR!
Əbülfəz Məlikov Kəmaləddin Heydərovun övladları ilə şərik olub? -
İLGİNC FAKTLAR
“Google”un məlumat mərkəzində partlayış:
Yaralananlar var
“QƏTİYYƏTLİ VƏ SÜRƏTLİ CAVAB OLACAQ...” –
ABŞ Rusiyanı yer üzündən silməklə hədələdi!
Azərbaycanda 2 rəis İŞDƏN ÇIXARILDI
Ülvi Quliyev DÖVLƏTƏ ŞƏRİK MİLYONLARI... -
"Daha əvvəlki vaxt deyil..."
Azərbaycanda karantin sərtləşdiriləcək? -
AÇIQLAMA
Ünvanlı sosial yardımın məbləği artıb
Şəmkir təhsilində HƏSƏN-HÜSEYN DAVASI... - İlk dəfədir ki...
Avqustun 10-dan hava şəraiti sabitləşəcək
Lənkəranda yol qəzası olub, 2 ölü, 1 yaralı var
COVID-lə populyarlaşdı, villasının qurbanı oldu
"Taxıl dəhlizi" ilə Ukraynadan ixrac edilən məhsulun həcmi açıqlandı
Dünya çempionu faciəvi şəkildə ÖLDÜRÜLDÜ
Kəmaləddin Heydərovun qorxusu, brokerin həbsi, Mədət Quliyevin narahatlığı... -
NƏ BAŞ VERİR?
“Kəmaləddin Heydərov Ramiz Mehdiyevin oğlunu yanında niyə saxlayıb?!” -
Türkiyə Prezidenti Ermənistana çağırış edib
Azərbaycanda son sutkada 121 nəfər koronavirusa yoluxub, 1 nəfər ölüb
PRİZMA
KİV intahara çağırış, dövləti təhdid kimi səslənən sərlövhələrə yol verməməlidir
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
“5-ci kolonla bəzi müxalif qüvvələr dövlətçiliyimizə qarşı gizli ittifaq qurublar”
-Adil Əliyev
DÖVLƏTİN VERDİYİ EVİ MƏCBURİ KÖÇKÜN AİLƏSİNƏ BAĞIŞLADI, ÖZÜ İSƏ…
- Mərhum jurnalistin xanımından sensasion müsahibə
Düşünməmişdilər ki, sonradan bir ağıllı çıxıb, bunlardan ifadədəki ziddiyyətləri soruşacaq
- İLKİN SÜLEYMANOVUN VƏKİLİ DANIŞIR
Nərminin işi: Kriminoloq detalları açıqladı
Əli Babayev: “Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi formal tədbir keçirib pul silməklə məşğuldur”
Gəncə şəhəri bu gün özünün intibah dövrünü yaşayır
TƏHLİL
Qarabağda müharibənin başlaması niyə real deyil? –
TƏHLİL
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
“Rəfiqəsinin ərini içirdib, evə salıb uşaq peydahlamaq...” -
Afətdən ŞOK AÇIQLAMA
Baş nazirdən ƏƏSMN-lə bağlı QƏRAR
Müəllimlərin işə qəbulu:
“Proses bazara döndərilib”
300 manat alan pensiyaçı 345 manat alacaq -
Pensiyalarda böyük artım gözlənilir
RESPUBLİKA KLİNİK XƏSTƏXANASINDA NƏ DƏYİŞDİ?
- Bir xəstəxanada iki baş həkimə ehtiyac varmı?
Azərbaycandan iki ölkəyə iribuybuzlu heyvan və toyuqla bağlı QADAĞA
{sape_links}{sape_article}