Hər il 31 Mart tarixində Azərbaycan xalqı Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününü qeyd edir. Bu gün, 1918-ci ilin mart-aprelaylarında erməni millətçiləri tərəfindən Bakı şəhərində vəAzərbaycanın digər bölgələrində dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşıtörədilən kütləvi qırğınların qurbanlarının xatirəsinə həsr olunub.
Soyqırım Günü Azərbaycan tarixində xalqımızın üzləşdiyi əndəhşətli faciələrdən birinin anım günüdür. 1918-ci ilin mart-aprelaylarında Bakı şəhərində və Azərbaycanın digər bölgələrindəerməni millətçi-silahlı dəstələri tərəfindən yerli azərbaycanlıəhaliyə qarşı həyata keçirilmiş sistemli qırğınlar, təkcəAzərbaycan tarixi üçün deyil, bütövlükdə dünya ictimaiyyəti üçündə öyrənilməsi zəruri olan ciddi insanlıq faciəsidir
1918-ci ilin əvvəlində çar Rusiyasının süqutundan sonrayaranan hakimiyyət boşluğu və siyasi gərginliklər fonunda, Daşnaksütyun partiyasının silahlı dəstələri Bakı Soveti ilə birgəazərbaycanlılara qarşı amansız soyqırımlar həyata keçirmişdir. Martın sonunda başlayan hücumlar nəticəsində minlərlə günahsızinsan — qadınlar, uşaqlar, qocalar və mülki əhali xüsusiqəddarlıqla öldürülmüşdür. Mart ayında başlanan bu soyqırımzamanı Bakı şəhərində və ətraf kəndlərdə minlərlə dincazərbaycanlı qəddarlıqla qətlə yetirilmiş, evlər və məscidləryandırılmış, mədəni və tarixi abidələr dağıdılmışdır. Rəsmi vəqeyri-rəsmi mənbələrə əsasən, yalnız Bakının özündə 12 mindənartıq azərbaycanlı həlak olmuşdur. Bakı ilə yanaşı, Şamaxı, Quba, Lənkəran, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ və digər bölgələrdədə genişmiqyaslı qırğınlar törədilmişdir. Qubada aparılan kütləviməzarlıqlar qazıntıları zamanı tapılmış insan skeletləri bu dəhşətlifaciənin real sübutlarıdır.
Azərbaycanlılara qarşı törədilən bu soyqırımın əsas məqsədiəhalini qorxu altında saxlamaq, azərbaycanlıları öz doğma torpaqlarından qovmaq və Cənubi Qafqazda etnik təmizləmə aparmaq idi.
1998-ci ildə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin fərmanı ilə 31 Mart tarixi Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edildi. Həmingündən etibarən hər il bu faciənin qurbanları anılır, müxtəliftədbirlər, konfranslar və xatirə mərasimləri keçirilir.
31 Mart Soyqırımı təkcə tariximizin faciəli səhifəsi deyil, həmdə xalqımızın mübarizə və birliyə çağırışıdır. Bu faciəni unutmamaq, gələcək nəsillərə çatdırmaq və belə hadisələrin birdaha təkrarlanmaması üçün hər kəs məsuliyyət daşıyır. Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü — xalqımızın yaddaşında silinməz iz qoyan, milli birlik və həmrəyliyə çağıran mühüm gündür. Biz bu günü yad edərək, tariximizin acı gerçəklərini xatırlayır, eyni zamanda gələcəyə ümidlə baxırıq.
XX əsrin əvvəllərində, xüsusilə 1917-ci il Rusiya İnqilabından sonra Cənubi Qafqazda yaranmış siyasi qarışıqlıqdan istifadə edən erməni millətçi təşkilatları (o cümlədən "Daşnaksütyun" partiyası) azərbaycanlılara qarşı açıq etnik təmizləmə siyasətinə keçmişlər. Bakı Sovetinin rəhbərliyində iştirak edən bolşeviklər vədaşnaklar öz siyasi maraqlarını həyata keçirmək üçünazərbaycanlıları sıradan çıxarmağı və bölgədə erməni siyasiüstünlüyünü təmin etməyi qarşılarına məqsəd qoymuşdular.

Eyni taleyi Şamaxı, Quba, Qusar, Lənkəran, Salyan, Kürdəmir, Zəngəzur və Qarabağ bölgələrinin dinc əhalisi dəyaşamışdır. Xüsusilə Qubada aparılan arxeoloji qazıntılar zamanıaşkar olunan kütləvi məzarlıqlar bu cinayətin maddi sübutudur. Quba soyqırımı məzarlığında tapılmış qalıqlar, qadın və uşaqlarda daxil olmaqla, mülki şəxslərin xüsusi vəhşiliklə qətləyetirildiyini sübut edir.

Azərbaycanlılara qarşı bu kütləvi terrorun əsas səbəblərisırasında etnik və dini zəmində nifrət, Erməni millətçilərinin"Böyük Ermənistan" yaratmaq məqsədilə azərbaycanlıları öztarixi torpaqlarından sıxışdırıb çıxarmaq siyasətidir. Bakı və digər mühüm bölgələrə nəzarət uğrunda aparılan mübarizədə azərbaycanlıları rəqib qüvvə kimi sıradan çıxarmaqdan ibarətdir. Xüsusilə Bakı neft sənayesinə nəzarət və azərbaycanlı sahibkarları, tacirləri sıradan çıxarmaq planı onların əsas məqsədlərindən biri idi.

Quba kütləvi məzarlığında aşkarlanan qalıqlar və aparılan ekspertizalar 1918-ci ildə ermənilər tərəfindən törədilən soyqırımının danılmaz sübutlarıdır. Bunun rəsmi şəkildə sənədləşdirilməsi və dünya ictimaiyyətinə təqdim olunması, Azərbaycan xalqının haqq səsinin eşidilməsi baxımından böyük addımdır.

Əlavə olaraq qeyd edim ki, bu cür tarixi hadisələrin işıqlandırılması və beynəlxalq aləmdə tanıdılması təkcə keçmişdə baş verən faciələrin unudulmaması üçün deyil, həm də gələcəkdə belə cinayətlərin təkrarlanmaması üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Eyni zamanda, Prezident İlham Əliyevin "Soyqırımın 100 illiyi" ilə bağlı imzaladığı sərəncam bir daha göstərir ki, dövlət səviyyəsində bu məsələyə xüsusi diqqət yetirilir. Bu tədbirlər yalnız tarixə deyil, həm də gələcək nəsillərə bir mesajdır: xalqımıza qarşı törədilmiş haqsızlıqlar heç vaxt unudulmayacaq və unudulmamalıdır.

Sonda əlavə etmək istərdim ki, bu faktların daha geniş beynəlxalq platformalarda tanıdılması, filmlər, sənədli layihələr, beynəlxalq tədbirlər vasitəsilə dünyaya çatdırılması üçün daha da geniş işlər görülməlidir. Bu, həm tarix qarşısında, həm də gələcək nəsillər qarşısında borcumuzdur.

Aynur Əkbərova

Suraxanı rayonu, D. Məmmədzadə adına 232 №li tam orta məktəbin informatika müəllimi

 Sozcu.info