Azərbaycan xalqının tarixində elə günlər var ki, onlar yaddaşlara silinməz izlərlə həkk olunub. Bu günlər xalqın iradəsini, azadlıq uğrunda mübarizəsini və qəhrəmanlığını əks etdirir. Belə günlərdən biri də 20 oktyabr – Zəngilan şəhərinin işğaldan azad olunduğu gündür.

        Bu tarix, yalnız bir rayonun azad edilməsi deyil, Azərbaycanın gücünü, birliyini və milli ruhunu təcəssüm etdirən möhtəşəm bir qələbə günüdür. Zəngilan Azərbaycanın cənub-qərbində, Araz çayı boyunca uzanan, dağlar və meşələrlə əhatə olunan ecazkar bir bölgədir. Ərazisi qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olmuş, burada insanlar min illər boyu yaşamışlar. Tarixi mənbələrə görə, bu torpaqlarda tunc və dəmir dövrlərinə aid maddi mədəniyyət nümunələri tapılmışdır. Zəngilan təbiəti ilə də fərqlənir. Buradakı Bəsitçay qoruğu, dünyada nadir sayılan şərq çinarı meşələrinin qorunduğu ərazilərdəndir. Araz çayının sahili, dağ çəmənlikləri, bulaqları və sərin iqlimi bu torpağı təbiət incisinə çevirir.

        Əsrlər boyu burada formalaşan kəndlər, məscidlər, körpülər, qəbirüstü abidələr xalqımızın zəngin mədəni irsini göstərir. 1993-cü ilin oktyabr ayında Ermənistan silahlı qüvvələri Zəngilan rayonunu işğal etdi. Minlərlə dinc sakin öz ev-eşiyindən didərgin düşdü. İnsanlar illərlə doğma torpaqlarına həsrət qaldılar.

        İşğal zamanı Zəngilanın şəhərləri, kəndləri, tarixi abidələri və təbiəti amansızcasına dağıdıldı. Məscidlər təhqir olundu, qədim qəbiristanlıqlar yerlə-yeksan edildi, evlər yandırıldı. Amma xalqımız heç vaxt bu ağrını unutmadan, ümid çırağını sönməyə qoymadı. Hər bir azərbaycanlı inanırdı ki, “bir gün Zəngilan azad olacaq!” — və bu inam illərlə xalqın qəlbində yaşadı. 2020-ci ilin 27 sentyabrında başlayan Vətən müharibəsi, Azərbaycan xalqının 30 illik həsrətinə son qoydu. Azərbaycan Ordusu Ali Baş Komandan cənab  İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə torpaqlarımızı azad etmək üçün böyük rəşadət göstərdi. Cəbrayıl, Füzuli, Hadrut kimi bölgələr azad edildikdən sonra, 20 oktyabr 2020-ci ildə Zəngilan şəhəri də düşməndən təmizləndi. Bu xəbər xalqımızın hər bir evinə sevinc, qürur və göz yaşı ilə dolu bir gün gətirdi.Televiziyada Prezident cənab İlham Əliyevin “Bu gün Azərbaycan Ordusu Zəngilan şəhərini işğaldan azad etmişdir!” sözləri səslənəndə, minlərlə insan qürurdan ağlayırdı. Zəngilanın azadlığı, təkcə hərbi əməliyyatın uğuru deyil, xalqın ruhunun dirçəlişi idi. O gün Azərbaycan xalqı bir daha göstərdi ki, o, öz torpağı uğrunda birləşəndə heç bir qüvvə onu dayandıra bilməz. Azadlıqdan sonra Zəngilanda həyat yenidən canlanmağa başladı. Dövlətin həyata keçirdiyi “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində burada müasir şəhərsalma işləri aparılır.

        Zəngilan artıq “Ağıllı şəhər” və “Ağıllı kənd” konsepsiyaları ilə tikilir. Bu, Azərbaycanın azad torpaqlarda gələcəyə yönəlmiş inkişafa verdiyi ən gözəl cavabdır. Yeni yollar çəkilir, məktəblər, xəstəxanalar, uşaq bağçaları, yaşayış evləri inşa olunur. Eyni zamanda, Zəngilan yaşıl enerji zonasına çevrilir – günəş və külək enerjisi layihələri həyata keçirilir. Bu, təkcə torpağın deyil, insan həyatının, təbiətin və mədəniyyətin yenidən doğuluşu deməkdir. Zəngilanın azadlığı uğrunda şəhid olan igidlərimizin xatirəsi xalqımızın qəlbində əbədi yaşayır. Bu gün biz onların ruhu qarşısında baş əyir, qazilərimizə dərin minnətdarlıq bildiririk.

Onlar azadlıq, ədalət və vətən sevgisi uğrunda canlarını fəda edərək, bizə qürurlu bir sabah bəxş etdilər. Hər il 20 oktyabrda məktəblərdə, şəhər meydanlarında, mədəniyyət evlərində bu gün xüsusi ehtiramla qeyd olunur.

         Şagirdlər Zəngilan haqqında şeirlər söyləyir, qəhrəmanlıq səhnələri canlandırılır, şəhidlərin ruhuna dualar oxunur. Zəngilanın azad edilməsi təkcə bir şəhərin işğaldan qurtarılması deyil, Azərbaycan xalqının iradəsinin, milli ruhunun və birliyinin təntənəsidir. Bu gün hər bir azərbaycanlı qürurla deyir: “Zəngilan azaddır! Qarabağ azaddır! Azərbaycan qalib dövlətdir!” Zəngilanın azadlığı gələcək nəsillərə vətənə sevgi, birliyə inam və azadlıq uğrunda mübarizə ruhu kimi miras qalacaq. Bu gün, 20 oktyabr, təkcə tarixdə deyil, hər bir azərbaycanlının ürəyində əbədi yaşayacaq! 

  Nuranə Yəyayeva                                                                                       

  Suraxanı rayonu, 285 nömrəli tam orta məktəbin direktoru

Sozcu.info