Suriyaya müdaxilə Rusiya üçün dəyəri milyardlarla ölçülən maliyyə hesabına başa gəlsə də, Çin hökuməti heç zaman tələsik qərar verməyib, müharibənin nəticəsini gözləmə mövqeyi tutub, çünki əminliyi vardı ki, yenidənqurma prosesində mütləq pay alacaq.

Amma əslində, Suriyada Çin-Rusiya rəqabəti yoxdur; İranla bağlı Rus-Çin rəqabəti var.

Suriyada Rusiya, Çin və Qərb ambisiyalarına maneə İran və digər qoşunların varlığıdır.

Çin, İran, Rusiya Suriyanı Yaxın Şərq-Avropa-Asiya-Afrika qovşağında strateji mərkəz hesab edir. Pekin Suriyadan başlayaraq yalnız Asiyada deyil, dünyanın digər yerlərində də genişlənməyə və iqtisadi fayda qazanmağa hazırdır.

Suriya müharibəsi demək olar ki, son mərhələdədir, indi Suriyanın yenidən qurulması məsələsi müzakirə olunur. Rusiya və Çin bu proses çərçivəsində ən qısa müddətdə Suriyadakı sabitlik və sülhdən faydalanmağa çalışır. Həm Moskva, həm də Pekin Qərb ölkələrinə Suriyadakı vəziyyətin sabit və təxminən 500 milyard dollar dəyərində olan rekonstruksiya prosesini başlatmaq üçün təhlükəsiz olduğuna inandırmağa çalışır.

Bu, əlbəttə, İranın nüfuzu artarkən, əldə edilə bilməz. Lakin Rusiyaya yenidənqurma prosesi ilə bağlı Qərblə danışıqlar aparmaq üçün İran kartından istifadə edir. Moskva Suriyadakı İran qoşunlarının və məsləhətçilərinin strateji varlığını azaltmaq potensialına malikdir, çünki ruslar müharibə gedən ölkədə ən güclü qüvvədir.

Bu yaxınlarda Rusiya digər ölkələrin Suriyanın yenidənqurma prosesini başlamaq üçün hazır olmasını tələb edib. Daha əvvəl Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoygu da başqa ölkələri humanitar yardım və ölkə infrastrukturunun yenidən qurulması prosesində iştirak etməyə çağırıb.

Deməli, 2015-ci ilin sentyabr ayında Rusiyanın Suriyaya hərbi müdaxiləsindən sonra bölgədə və əsasən Suriyada təhlükəsizliyin yalnız razılaşdırılmış səylər nəticəsində əldə edilə bilər.

Maddi resurslar