“BİZƏ GÜLLƏ ATIRLAR, BAŞIMIZA OYUN AÇIRLAR” -
“AZƏRŞİN” ASC RƏHBƏRLİYİNİN QANUNSUZLUĞUNDAN ŞİKAYƏT VAR
İlk dəfə: Prezidentin təyyarəsi Füzulidən birbaşa Berlinə uçdu
FOTO
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Vidadi İsayev rayonu zibillik yuvasına çevirib -
Videofakt
SON DƏQİQƏ!
Sahir Rüstəmov vəzifəsindən AZAD EDİLDİ
Türkiyə Ermənistanla sərhədin açılması üçün şərt qoydu
İlham Əliyev Qırğızıstan Prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi -
FOTOLAR
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? -
AÇIQLAMA
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
Azərbaycanın ilk ombudsmanı vəfat etdi
Türkiyə vətəndaşını şantaj edən şəxs həbs edildi
Müdafiə nazirinin keçmiş müavininin 1 milyard rubl rüşvət aldığı deyilir
Əvvəlki
Sonrakı
Kəmaləddin Heydərova məxsus olduğu deyilən 357 milyonluq şirkət məhkəmə qarşısında
18-04-2024, 19:45
Paşinyan istefa verir
1-04-2024, 15:01
Nardaran və Maştağada əməliyyat
– Müsəlman Birliyi Hərəkatının üzvü saxlanıldı / FOTO
16-03-2024, 14:33
VƏTƏNDAŞLARIN NƏZƏRİNƏ: Artıq üç uşağı olan şəxslər...
14-03-2024, 23:00
Neft bazarında çalxalanma: Bahalaşma Azərbaycan üçün nə vəd edir?
11-03-2024, 15:40
Axtarış...
Baş Səhifə
Prizma
Siyasət
Sosial
Gündəm
Problem
Müsahibə
Region
Təhlil
Hadisə
Kriminal
İqtisadiyyat
Araşdırma
Ölkə
İSRAİL-BƏƏ “SÜLHSEVƏRLİYİ”NDƏN GƏLƏN QAN İYİ
–“Tarixi saziş”in arxa planı
Dünən ABŞ prezidenti Donald Trampın BƏƏ ilə İsrail arasında münasibətlərin normallaşmasına dair saziş imzalandığı barədə öz Twitter səhifəsindən paylaşdığı xəbər ərəb ölkələrində birmənalı qarşılanmadı.
Xüsusilə İsrail işğalı altındakı Fələstin xalqı bu xəbəri böyük üzüntü ilə qarşıladı. Verilən məlumatlarda Fələstin lideri Mahmud Abbasın Abu Dabidəki səfiri geri çağırdığı və Qəzza şəridindən İsrailə bir neçə raket atıldığı bildirilir. İki ölkə arasında bağlanan sazişə əks-reaksiyalar hələ ki zəif görünsə də, bu, ərəb ölkələrindəki ictimai narazılığı tam olaraq ifadə etmir, krallıq rejimlərinin dəyənəyi altında əzilərək susan xalqların bu “dostluq”la razılaşacaqları mənasına gəlmir.
İstər ABŞ yetkililərinin, istərsə də İsrail Baş naziri Binyamin Netayahunun verdiyi məlumata görə,
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin atdığı bu addım yalnız onunla məhdudlaşmayacaq, bir çox ərəb ölkələri də eyni mövqe sərgiləyəcəklər
. Yəni ərəb ölkələri İslam coğrafiyasının strateji əhəmiyyət daşıyan bir hissəsini ilhaq edən və bu ilhaqı genişləndirməyə çalışan İsraillə dost olacaqlar, ticari, iqtisadi, yeri gələndə hərbi əməkdaşlıqlarını gücləndirəcəklər. Sənaye ölkəsi olan İsrail ərəblərlə münasibətlərin normallaşmasından həm öz təhlükəsizliyini təmin edəcək, həm də neft zəngini olan böyük bazar qazanacaqlar.
Hansı ki, həmin bazarın alıcılıq qabiliyyəti yüksək olan yüzmilyonlarla müştərisi var və onların sərvətləri İsrailə axacaq.
Üstəlik, bu anlaşmalardan sonra ərəb ölkələrində getdikcə artan narazılıqlar, qonşularından gələ gələcək müdaxilələr onları İsrail hərbi sənayesinin məhsullarından asılı vəziyyətə salacaq.
Ərəb ölkələri İsrailin havadan müdafiə sistemləri ilə təchiz ediləcək, öz hava sahələrini qoruyarkən əslində İsrail üzərindəki “Dəmir Qübbə”ni möhkəmlədəcəklər
. Başqa sözlə desək, İrandan İsrailə atılacağı gözlənilən raketləri öz hava sahələrində zərərsizləşdirəcəklər. Nəticədə İranın İsrail üçün təhdidlərindən biri də ortadan qalxacaq və o, əli-ayağı bağlanmış
asan yemə
çevriləcək.
Bəs bunun müqabilində BƏƏ və bənzər sazişi imzalamağa hazırlaşan ərəb ölkələri nə qazanacaqlar?
Donald Trampın dediyinə görə,
İsrailin Fələstin torpaqlarını ilhaq siyasətini dayandırmasını
.
Təl-əvivin bu mövqeyini “misligörünməmiş güzəşt” kimi təqdim edən ABŞ prezidenti imzalanan sazişi də “
tarixi sülh anlaşması
” adlandırdı. Halbuki, İsraillə bənzər anlaşma ilk dəfə
1979-cu ildə Misir, 1994-cü ildə isə İordaniya
arasında bağlanmışdı. Dolayısıyla BƏƏ ilə bağlanan “sülh sazişi” 3-cü belə anlaşmaydı və
tarixilik
əxz etmirdi. Ən əsası isə odur ki, 40 ildən artıq yaşı olan ilk və 26 il yaşı olan ikinci sazişin regionda sülhə gətirmədiyi də gün kimi ortadadır. Bununla belə, rəsmi Abu Dabi ABŞ prezidentinin bu sözlərini təsdiqlədi və guya
Fələstin torpaqlarının ilhaq edilməməsi qarşılığında Təl-əvivlə bu müqaviləni bağladığını
açıqladı.
Maraqlıdır ki, Donald Trampın və BƏƏ şahzadəsi Məhəmməd bin Zayed Əl-Nəhyan bu sözlərinin üzərindən az keçməmiş İsrail təyyarələrinin Qəzza zolağında hava əməliyyatları keçirdiyi və HƏMAS mövqelərini bombaladığı xəbərləri yayıldı. İsrail ordusu rəsmi Twitter səhifəsində həmin əməliyyatlar
Qəzzadakı HƏMAS mövqelərindən atılan “hava şarları”na cavab
kimi xarakterizə edildi. “
Qəzza zolağından İsrail ərazisinə bir sıra partlayıcı şarın atılmasına cavab olaraq, biz sadəcə hava hücumundan müdafiə postunu, yeraltı infrastrukturu və Qəzzadakı Həmasın müşahidə postlarını vurduq”,
-İsrail ordusunun rəsmi Twitter açıqlamasında belə deyilirdi.
Az keçməmiş ikinci maraqlı açıqlama
İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu
dan gəldi. Baş nazir işğal altındakı Qərbi Şəriyə bölgəsində
ilhaq planından
vaz keçmədiklərini sadəcə
müvəqqəti olaraq təxirə saldıqlarını
açıqladı. Qərbi Qüdsdəki ofisində keçirdiyi mətbuat konfransında BƏƏ ilə
“barışa barış”
(nə deməkdir, Allah bilir) əsasında saziş imzaladıqlarını və bu sazişin
ticarət, turizm və aviasiya
sahələrini əhatə etdiyini bildirən Netanyahunun ilhaq barədə fikirləri olduqca açıq və konkret idi: “
İlhaq planımızda heç bir dəyişiklik yoxdur”
. Bu bəyanatın Qüdsdə (Qərbindən və ya Şərqindən asılı olmayaraq) verilməsi də əslində hər sözü deyir, bir növ həm Trampın, həm də şahzadə Məhəmməd bin Zayed Əl-Nəhyanın dediklərinin üzərindən xətt çəkir. BƏƏ ilə bağlanan müqaviləni “həqiqi sülh sazişi” olaraq xarakterizə edən İsrail Baş naziri digər ərəb ölkələrinin də
bu razılaşmaya qoşulacağını
bildirdi.
Ən maraqlısı isə budur ki, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri İsrailə göstərdiyi bu alicənab mövqeyi nədənsə
Qətərdən çox görür
. Amerikanın “
Fox News
” televiziyasının iyulun əvvəlində yayımladığı bir xəbərə görə, körfəz ölkələri ilə Qətər arasında münasibətlərin tənzimlənməsinə dair görüşlər keçirilmiş, son anda isə danışıqlar nəticəsiz başa çatmışdı.
Danışıqları pozan BƏƏ olmuşdu
.
Xatırladaq ki, Qətərlə körfəz ölkələri arasında gərginlik 5 iyun 2017-ci il tarixində baş verib. O gündən indiyədək körfəz ölkələri Qətəri quru, hava və dəniz mühasirəsinə alıblar. BƏƏ isə 3 ildir ki öz yaxın qonşusuna və qardaşına endirilən bu zərbəni qarşı tərəf məhv olana qədər davam etdirməkdə israrlıdır.
Dünən İsraillə sülh sazişi imzalayan və bunu “tarixi addım” kimi qiymətləndirən BƏƏ-nin Qətərə bu iltifatı çox görməsinin
bir neçə səbəbi
var. Əvvəla, BƏƏ-nin nöqteyi-nəzərincə, yaxın qonşusunun və qardaşının əsas günahı
İranla münasibətində düşmən mövqeyi tutmaması və 2010-cu ildən etibarilə Yaxın Şərqi bürüyən “ərəb baharı” hərəkatını maliyyələşdirməsidir
. Hansı ki, bu hərəkat ABŞ və İsrailin diktəsiylə ərəb xalqları üzərində krallıq quran bir neçə ailənin maraqlarına qulluq edən rejimləri dəyişdirməyi özünün əsas hədəfi olaraq seçmişdi.
BƏƏ-nin Qətərlə münasibətlərin tənzimlənməsinə qarşı çıxmasının digər səbəbi
ərəb dünyasına liderlik iddiasından
irəli gəlir. Hər halda Amerikanın “Fox News” televiziyası da aylar öncə verdiyi xəbərin analizində bunu iddia edirdi. Bu mülahizəyə görə, BƏƏ-nin bu addımı bölgədə
hakim güc olmaq və ərəb coğrafiyasını ilgiləndirən qərarların Qahirə, Bağdad və ya Dəməşqdə deyil, məhz Əbu-Dabidə alınması istəyindən
qaynaqlanır.
Bildirildiyinə görə,
Səudiyyə Ərəbistanının Qətərlə ixtilafı davam qərarı da Riyadda deyil, Abu Dabidə verilmişdi
. “Fox News” iddia edirdi ki, BƏƏ rəsmiləri bunun üçün ABŞ-da apardıqları lobbiçilik fəaliyyətinə milyardlarla dollar xərcləmiş və sonunda öz məqsədlərinə nail olmuşdular.
Qeyd edək ki, əslində ərəb ağalığı uğrunda mübarizədə
Qətər də süddən çıxmış ağ qaşıq
deyil. Rəsmi Doha da məhz bu liderlik üçün
Yaxın Şərq coğrafiyasında “ərəb baharlarını” dəstəkləmiş, Misirdə, Tunisdə, Liviyada hakimiyyət dəyişikliklərini reallaşdıra bilmişdi
. Suriyada oxu daşa dəyən Qətər Yaxın Şərqin diktator rejimlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində “zərərsizləşdirilmiş” və 2017-ci ildən tam mühasirəyə alınmışdır. Onun “ərəb baharı”ndakı ən təsirli silahı olan “Əlcazirə” telekanalı bir çox ərəb ölkələrində yayımını dayandırmışdı. Körfəz ölkələrinin 2018-ci ildə Qətərə zorla qəbul etdirdikləri
13 maddəlik razılaşma mətnində
bu tələb də yer alırdı.
Sözsüz ki, Qətər ABŞ və İsrailin maraqlarını nəzərə almadan
bu “inqilabi dəyişikliklərə”
imza ata bilməzdi. Görünən budur ki, ərəb ölkələrini qana bulamaq və özündən daha çox asılı vəziyyətə gətirən ABŞ əvvəl Qətər projesini dəstəkləsə də, öz məqsədinə çatdıqdan sonra Dohanın arxasından çəkildi. Amma Vaşinqton Qətərin tamamilə məhv edilməsini də istəmirdi. Körfəz ölkələri arasında yaşanan Qətər böhranını dayandırmaq üçün vasitəçilik etməsi də bunun nəticəsi idi.
Əlbəttə ki, başqa səbəblər də var. Önəmli səbəblərdən biri öz ərəb qardaşları tərəfindən sıxışdırıldıqca
Qətərin
İrana meyllənməyə
məhkum olmasıdır. Rəsmi məlumatlara görə, körfəz ölkələri tərəfindən hava blokadasında alınan
Qətər artıq İran hava məkanından istifadə edir və bunun üçün həm məzhəbi, həm irqi, həm də coğrafi baxımdan uzaq qonşusuna ildə 133 milyon dollar ödəyir
.
Üstəlik, 2.5 milyon insanın yaşadığı (bunun sadəcə 800 mini ölkə vətəndaşdır) Qətər əvvəl ərəblərdən aldığı qida və sənaye məhsullarını da İrandan idxal etməyə başlayıb.
Nəticədə Qətərlə İran arasındakı ticarət həcmi 2 milyard dollara qədər artıb. İranın rəsmi statistikasına görə, böhrandan əvvəl Qətərə cəmi 50 milyon dollar olan gündəlik tələbat mallarının ixracı 300 milyon dollara yüksəlib.
Bu Tramp hakimiyyətinin
İrana tətbiq etdiyi blokadanın tələblərinə zidd olsa da, Qətərin başqa çarəsi yoxdur
. Vaşinqton Qətəri bu asılılıqdan xilas etmək üçün körfəz ölkələrini barışdırmaq istəyirdi.
Onun həmin arzusunun BƏƏ tərəfindən əngəllənməsi və daha sonra bu cırtdan ölkənin İsraillə sülh sazişi imzalaması
regionda yaxın günlərdə nələrin baş verəcəyini proqnozlaşdırmağa kömək edir.
Belə görünür ki, İsrail və körfəz ölkələri İrandan qabaq Qətər məsələsini çözməyə çalışacaqlar
. Böyük ehtimalla rəsmi Doha 2010-cu ildə ərəb ağalığı arzusunda düşməsinin bədəllərini ağır ödəyəcək və Qətər əmiri Təmim bin Həmad əl-Taninin dünya iqtisadiyyatını şəkilləndirən mülkiyyəti “sülhpərvər” müttəfiqliyin güdazına gedəcək.
Əvəzində isə BƏƏ “ərəb ağalığını” digər qardaşlarına da qəbul etdirəcək
.
Fars körfəzindəki son qala da fəth olunduqdan sonra növbə, təbii ki, İrana çata bilər.
Heydər Oğuz
Oxşar Xəbərlər
Türkiyə və ərəb ölkələri qarşı-qarşıya gələ bilərlər
Yüz ilin dəhşətli layihəsi REALLAŞIR - Burada bir müsəlman belə qalmayacaq və...
Ərəb dövlətləri çətin seçim qarşısında:İsrailə, yoxsa İrana "hə" deməli - Təhlil
ƏRƏB BİRLİYİ ÖLÜB –"Atlantic Council"-in eksperti bu rəydədir
Xəbər lenti
Damla görün kiminlə evlənib
“BİZƏ GÜLLƏ ATIRLAR, BAŞIMIZA OYUN AÇIRLAR” -
“AZƏRŞİN” ASC RƏHBƏRLİYİNİN QANUNSUZLUĞUNDAN ŞİKAYƏT VAR
Küçədə benzin töküb sevgilisini yandırdı
İlk dəfə: Prezidentin təyyarəsi Füzulidən birbaşa Berlinə uçdu
FOTO
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Vidadi İsayev rayonu zibillik yuvasına çevirib -
Videofakt
Paltarlarınızı ağappaq edəcək ÜSUL
SON DƏQİQƏ!
Sahir Rüstəmov vəzifəsindən AZAD EDİLDİ
Kişi xəyanətini etiraf edən arvadını boğub öldürdü
Türkiyə Ermənistanla sərhədin açılması üçün şərt qoydu
İlham Əliyev Qırğızıstan Prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi -
FOTOLAR
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? -
AÇIQLAMA
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri birgə nahar ediblər
Azərbaycanın ilk ombudsmanı vəfat etdi
Xocalıda insan qalıqları aşkar edilib -
FOTO
Türkiyə vətəndaşını şantaj edən şəxs həbs edildi
Müdafiə nazirinin keçmiş müavininin 1 milyard rubl rüşvət aldığı deyilir
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır –
RƏQƏMLƏR
ŞAD XƏBƏR! Laçına yol açıldı...
İlham Əliyev quru sərhədinin açılması ilə bağlı danışıb
Prezident İlham Əliyevin uğurla keçən Moskva görüşü
Dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı təhlükəsizlik
Müstəqillik illərində Azərbaycan ilə Rusiya arasında əlaqələr daha da inkişaf edib
Rusiya və Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı
Hərbi qəniməti ŞƏXSİ MALI kimi istifadə etdi və... -
İTTİHAM VAR...
"WhatsApp"dan hamını sevindirəcək YENİLİK: Artıq internet olmadan... +
FOTO
TƏCİLİ!
Fransa təyyarəsi Bakı hava limanında qəza enişi etdi
Yeni qərar bazarı silkələdi:
Azərbaycanda ət bahalaşacaq
Bu dərmanlarla bağlı qadağa ləğv edilir
Göygöl Suvarma Sistemləri İdarəsinin 1 milyon manatlıq tenderinin adı var, özü yox… -
İLGİNC FAKTLAR
Əfv Məsələləri Komissiyasının növbəti iclası keçirilib
Sabiq baş pediatr özünü güllələdi -
RƏSMİ AÇIQLAMA
Prezident İlham Əliyevin Moskvada Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin ilə görüşü
Rusiya ilə Azərbaycan arasında əlaqələr möhkəmləndirilir
Prezident 2 fərman imzaladı
Bu ərazilərə DOLU düşəcək, YAĞIŞ yağacaq -
Sabahın HAVASI
Ayın 25 və 26-sı ilə bağlı
CİDDİ XƏBƏRDARLIQ
Qadını benzinlə yandırdığı deyilən gənc vəzifəli şəxsin oğlu imiş
İlham Əliyev Sadır Japarovu qarşıladı
FOTOLAR
Paytaxtın bu ərazilərində yeni parklar salınacaq -
2026-cı ildən...
45 yaşlı kişinin qaçırdığı qız ailəsinə qaytarıldı -
Yenilənib
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başlayıb
Görün Bayden 32 il əvvəl Azərbaycana hansı pisliyi edib -
Faktlar açıqlandı
Təhsildəki kütləvi repititorluq... -
Məktəblər NƏ İŞƏ YARAYIR?
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var -
Ramiz Mehdiyevin qohumudur
Vətən müharibəsi qazisi Türkiyədə öldü -
FOTO
"3 müəllimə tarix dərsini pozaraq sinifə daxil olub, övladımı təhqir və təhdid ediblər" -
ŞİKAYƏT / FOTO
Gürcüstandan idxal qadağası:
qoyun əti bahalaşacaq
Ermənistandan Rusiyaya növbəti rədd cavabı
Professorla Ali Attestasiya Komissiyası arasında nə baş verib?
PRİZMA
Ənvər Börüsoyun adı gələndə…
MÜSAHİBƏ
1
2
3
4
5
6
Vahid Ələkbərovun keçmişi: "O, İdrisin cənazəsi ilə otaqda tək qaldı...."
- "Dedi ki, şalvarım cırıq olduğuna görə qalxıb oynaya bilmədim…”
Qatil əhmədləri elə televiziyaların belə proqramları yetişdirir...
-Müsahibə
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq media nümayəndələrinə verdiyi müsahibə
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibəsi
Zeynəb Xanlarovadan SƏRT SÖZLƏR:
"Sübut edin ki, demişəm uşaqpulu verilməsin, 50 ildir..." + VİDEO
Prezident İlham Əliyevin “Euronews” televiziyasına verdiyi müsahibə
TƏHLİL
"Rusiyanın bu ildən salamat çıxa biləcəyinə çox böyük şübhəm var" -
XAQANİ CƏFƏRLİ
SOSİAL
1
2
3
4
5
6
Damla görün kiminlə evlənib
Paltarlarınızı ağappaq edəcək ÜSUL
Xocalıda insan qalıqları aşkar edilib -
FOTO
"WhatsApp"dan hamını sevindirəcək YENİLİK: Artıq internet olmadan... +
FOTO
Ayın 25 və 26-sı ilə bağlı
CİDDİ XƏBƏRDARLIQ
Paytaxtın bu ərazilərində yeni parklar salınacaq -
2026-cı ildən...
{sape_links}{sape_article}