Ağ Partiyanın sədri Tural Abbaslı Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik.

- Türkiyədə seçkilərə sayılı günlər qalıb. Bu günlərdə keçirilən sorğular namizədlər arasında fərqin o qədər böyük olmadığını göstərsə də, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın son İstanbul mitinqi meydanda vəziyyətin fərqli olduğu təəssüratını yaratdı. Siz durumu necə qiymətləndirirsiniz?

- Əvvəlki seçkilərdəki nəticələri də nəzərə aldıqda, deyə bilərəm ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğan 51-52 faizlə seçiləcək. Bu dəfə fərq ondadır ki, müxalifətin əsas qüvvəsi vahid namizədlə çıxış edir. Bundan əvvəlki seçkidə müxalifətin ikinci olan namizədi 36-37 faiz səs toplamışdısa, bu dəfə vahid namizədlə seçkiyə gedən əsas qüvvənin 47-48 faiz səs toplaya biləcəyi ehtimalı vardı.

Amma Ərdoğan və AKP-nin son on gündə sosial-iqtisadi sahələrdə atdığı addımlar və gələcəklə bağlı təqdim etdikləri planlar durumu dəyişdi. Cəmiyyətə belə bir mesaj verildi ki, müxalifət daha çox danışır və vəd verir, amma biz həyata keçiririk. Seçkilər yaxınlaşdıqca, insanlar da emosiyaları bir kənara qoyub məntiqlə səs verirlər.

Bildiyiniz kimi, Türkiyədə parlament və prezident seçkiləri eyni vaxtda keçiriləcək, yəni seçicilər həm prezidentliyə namizədə, həm də partiyalara səs verəcəklər. Məsələn, bu durumda bəzi partiyaların üzvləri öz partiyalarına səs versələr də, prezidentliyə namizəd kimi Ərdoğana səs verə bilərlər. Bunun stabillik və sabitliyin qorunması, eləcə də başlanan projelərin həyata keçməsi üçün edəcəklər. Bu birmənalıdır.

Mənə elə gəlir ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğan seçkilərin birinci turunda 51-52 faiz səslə qalib gələcək. Bu qalibiyyət Azərbaycan üçün də çox önəmlidir.

- Bizi maraqlandıran məqamlardan biri də mümkün hakimiyyət dəyişikliyində iqtidara gələcək müxalifət izləyəcəyi xarici siyasət kursu ilə əlaqəlidir. Bu baxımdan, müxalifətin namizədi Kamal Kılıçdaroğlunun təqdim etdiyi “Türkün yolu” projesi diqqət çəkdi. Azərbaycanın kənarda qoyulduğu bu proje və bunun müəllifləri ilə əlaqəli nə deyə bilərsiniz?

- Bu türkün yox, “CHP-nin yolu”dur, “İran yolu”dur. Bunun türkün yoluna dəxli yoxdur. Təsəvvür edin ki, cırtdan Ermənistan Zəngəzuru işğal etməklə türk dünyasının ortasında bir sədd çəkib. İndi Kılıçdaroğlunun təqdim etdiyi “türk yolu” İrandan keçir və bu xətt Azərbaycandan tam yan ötür. Bilirsiniz ki, belə layihələr iqtisadi yox, daha çox siyasi xarakterli olur.

Məsələn, Bakı-Tiflis-Ceyhan boru kəməri Gürcüstan üzərindən keçir. Bu, İrandan keçsəydi, məsafə daha qısa olardı. Amma Gürcüstandan ona görə keçdi ki, Azərbaycanın siyasi anlamda İrandan asılılığı olmasın. İndi “Altılıq Masası”sının vizyonu budur. Bu adamlar baş verənləri siyasi baxımdan analiz edə bilmirlər. Bu adamlar hesablaya bilmirlər ki, məsələni təkcə iqtisadi baxımdan dəyərləndirmək olmaz, ortada bir Azərbaycan, türk dünyası faktorları var. Eyni zamanda, bu yolun ancaq türk dünyasından keçməsi amili mövcuddur.

Düzdür, Güney Azərbaycan da türk dövlətidir, amma hazırda fars rejiminin nəzarəti altındadır.

Heç Kılıçdaroğlu və komandasının bu yolu çəkəcək statusu yoxdur. İndi Qazaxıstan, Özbəkistan və digər türk dövlətləri Kılıçdaroğlu ilə hesablaşacaqlarmı? Ortada bir şəxsi nüfuz məsələsi də var. Kılıçdaroğlunun da belə bir nüfuzu yoxdur.

Bu, həm də Azərbaycana münasibətin göstəricisidir. Bu gün Azərbaycanı adi bir quru layihədən kənarda saxlayırlarsa, sabah hakimiyyətə gələcəkləri təqdirdə Azərbaycanla Ermənistan arasında mümkün qarşıdurmada nə edəcəklər? Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizi iddiası var, onda hansı mövqeyi sərgiləyəcəklər?

Bu baxımdan, Kılıçdaroğlu və “Altılıq Masası”nın seçilməsi qətiyyən Azərbaycana, ümumiyyətlə, Türkiyənin vizyonuna və qarşıya qoyulan hədəflərə sərf etmir.

Türkiyə BMT Təhlükəsizlik Şurasının altıncı daimi üzvü olmaq iddiasındadır. Amma müxalifətin seçkiqabağı təbliğatına və vədlərinə baxın: soğan-kartofun qiyməti, işıqpulu, qazpulu və sair. Yəni ortada bir strateji hədəf və vizyon yoxdur. Əlbəttə, Azərbaycan zəif Türkiyə istəməz, çünki zəif Türkiyə həm də zəif Azərbaycan deməkdir. Bu baxımdan, Ərdoğan və komandasının iqtidarının davamlılığı Azərbaycan və türk dünyası üçün çox önəmlidir.

- Bəs müxalifət daxilində o qədər nüfuzlu siyasətçi varkən, Qərb niyə Kılıçdaroğlunun namizədliyinin üstündə durdu?

- Qərb dünyası düşünür ki, müasir siyasi texnologiyalarla istədiyi adamları seçdirə bilər. Burada şərt deyil, lider xariztamik, güclü olsun və sair. Bir çox yerlərdə peşəkar olmayanları seçdirən Qərb düşünür ki, niyə də Türkiyədə Kılıçdaroğlunu seçdirə bilməsin. Kılıçdaroğlu həm də Türkiyənin ən böyük müxalifət partiyasının (CHP) lideridir. Bu durumda istər-istəməz, partiya daxilində hər kəs öz lideri üçün çalışacaq. Məsələn, Mansur Yavaş və ya Əkrəm İmamoğlu olsaydı, partiya onlar üçün o qədər çalışmayacaqdı. Bundan əvvəlki seçkilərdə Məhərrəm İncəyə qarşı belə münasibət olmuşdu. Nəticədə İncə ortada qalmışdı.

Hesab edirəm ki, bu kimi amilləri nəzərə aldıqda, Qərb məcburən Kılıçdaroğlunun namizədliyi razılaşıb. Düşündülər ki, əllərində bu qədər geniş təbliğat imkanları varkən, hətta Kılıçdaroğludan belə prezident düzəldə bilərlər. Bu yolda müəyyən nəticə də əldə ediblər, təbliğatla, tələlərlə və insanları manipulyasiya çəkməklə, Kılıçdaroğlunun ətrafında müəyyən bir təbəqə formalaşdıra biliblər. Əlbəttə, Ərdoğan və onun 20 illik iqtidar dönəmində gördüyü işlər daha üstündür. Ümid edirəm ki, mayın 15-də Ərdoğanın qalib gəldiyini bir-birimizə deyə biləcəyik.

Avropa və ya ABŞ üçün şəxs önəmli deyil, əsas odur ki, onların dediklərini qəbul etsin, onların cızdığı yol və kursla getsin. Məsələn, sabah Akşənər çıxıb desə ki, sizinlə getməyə hazıram, onun üçün belə qollarını çırmalamağa hazırdırlar – təki Ərdoğan olmasın.

- Bəs Ərdoğanın qarşıdakı mümkün beş ili Türkiyə və türk dünyasına nə vəd edir? Bu dövrdə böyüyən və daha da güclənən bir türk dünyası, Türkiyə-Azərbaycan müttəqiliyi görəcəyikmi?

- Ərdoğan bu dəfə seçilsə, öz gücünün, şəxsi nüfuzunun, təcrübəsinin və iqtidarının pik nöqtəsində olacaq. Qarşıdakı beş ildə həyata keçirdiyi planların nəticələnməsinə çalışacaq. Məsələn, indiyədək Turan Birliyindən, Türk Dövlətləri Birliyindən danışılırdı, artıq beş ildə bu planların icrası yekunlaşacaq. Bu projelər artıq plandan reallığa keçəcək. Deyə bilərəm ki, Ərdoğan beş ildə hakimiyyətdə qalsa, Türk Dövlətləri Təşkilatı Turan Birliyi modelinə keçidə başlayacaq. Bu çərçivədə və qarşıdakı müddətdə türk dövlətlərinin birgə ordusu, parlamenti, gömrüyü və iqtisadiyyatı yarana bilər. Söhbət Avropa Birliyi kimi bir modeldən gedir.

Bütün bunlar Ərdoğanın xarizması, nüfuzu və bu 20 ildə qazandığı təcrübə və dividentləri hesabına həyata keçə bilər. Əlbəttə, bu müddətdə Türkiyənin BMT, NATO, digər beynəlxalq təşkilatlar və dünyada daha da güclənəcək. Amma onun yerinə kimsə gəlsə, nəinki Ərdoğanın cızdığı bu yolu davam etdirəcək, edə bilməyəcək. Çünki buna potensialları yoxdur.

Əminəm ki, bu beş il türk-islam dünyası üçün çox önəmli olacaq. İndiyədək türk dünyası Rusiyanın, digər bölgələr Qərbin nəzarətində idisə, bu gün Türkiyə var. Bu gün Türkiyə ətrafında bir mərkəzləşmə və toparlanma gedir. Ərdoğanın hakimiyyətinin qarşıdakı beş ilində bu proses öz hədəfinə çatacaq.